Audiencja ogólna: Benedykt XVI o przyjaźni rozumu i wiary

Do karmienia się Słowem Bożym zawartym w liturgii zachęcił wiernych Benedykt XVI. Podczas audiencji ogólnej zwrócił on uwagę, jak wielkie owoce może wydać w życiu wsłuchiwanie się w Ewangelię, czego przykładem jest rozkwit myśli chrześcijańskiej w wiekach średnich, kiedy to wiara i rozum w przyjaźni poszukiwały prawdy. Właśnie rozwój teologii łacińskiej w „złotej epoce” średniowiecza był przedmiotem papieskiej katechezy. Ojciec Święty przypomniał, że refleksja nad wiarą w XII wieku przebiegała dwutorowo, w zależności od środowiska – klasztoru bądź uniwersytetu. W ten sposób powstały dwa modele teologii: „monastyczny” i „scholastyczny”. Przedstawicielami pierwszej byli opaci, słynący mądrością, pragnieniem kontemplacji i miłości Boga. Drugą reprezentują ludzie wiedzy, którzy pragnęli poznawać tajemnice Boga i człowieka szczególnie poprzez dociekania rozumowe.

Różnica celów wyjaśnia różnicę metod i sposobów uprawiania teologii. Fundamentem „teologii monastycznej” była lectio divina, lektura i medytacja Słowa Bożego. Miała prowadzić do nawrócenia i kontemplacji Boga. Bazą „teologii scholastycznej”, uprawianej w szkołach katedralnych i uniwersytetach było rozważanie konkretnych kwestii teologicznych, z którego wyrastają syntezy, kompilacje, traktaty teologiczne. Zdobyta wiedza miała również prowadzić do poznania i zgłębienia tajemnicy Boga. Te dwa modele uprawiania teologii przez wieki ożywiają dyskusję na temat powiązań i napięć między wiarą a rozumem. Jan Paweł II napisał w encyklice Fides et ratio, że „wiara i rozum są jak dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy”. Teologiczne dążenie do poznawania tajemnicy Boga winno prowadzić zawsze do pogłębiania Jego miłości.

tc/ rv