Ukraina: historia kościoła św. Jana Chrzciciela w Białej Cerkwi

Juz w 1552 r. w Bialej Cerkwi istniala kaplica katolicka, która znajdowala sie w zamkowej fortecy. Historia kosciola rozpoczyna w XVII w. W 1667 r. na sejmie koronacyjnym Michala Korybuta Wisniowieckiego uchwalono utworzenie w Bialej Cerkwi klasztoru zakonu augustianów. Siedmiu zakonników bestialsko zamordowano, a kosciól i klasztor zostaly spladrowane. Na miejsce augustianów przybyli kapucyni. Zródla nie podaja, pod jakim wezwaniem byl pierwszy kosciól w Bialej Cerkwi.

W 1723 r. starosta Jan Stanislaw Jablonski (Jablonowski) przeznaczyl srodki na utrzymanie jezuitów. 10 lat pózniej Jablonski zbudowal nowy, drewniany kosciól pod wezwaniem swietego meczennika, Jana Nepomucena. W 1777 r. parafia liczyla 1377 parafian. Po kasacie Towarzystwa Jezusowego w parafii zaczeli pracowac ksieza diecezjalni. W 1789 r. wlasciciel Bialej Cerkwi graf Franciszek-Ksawery Branicki przeznaczyl srodki na budowe murowanego kosciola na Górze Zamkowej, gdzie znajdowala sie pierwsza kaplica. Budowe kosciola rozpoczeto dopiero jednak w 1812 r. 8 grudnia 1816 r. kosciól byl poswiecony pod wezwaniem sw. Jana Chrzciciela. W 1850 r. parafia liczyla 2028 wiernych, a w 1917 r. – 4182.

W styczniu 1930 r. zamknieto kosciól i zamieniono go na muzeum ateizmu. W latach 1941-1944, gdy Biala Cerkiew byla pod niemiecka okupacja kosciól byl otwarty i odprawiano w nim Msze. Potem znowu zostal zamkniety. Muzeum krajoznawcze wykorzystywalo go jako sklad, a nastepnie sluzyl jako sala wykladowa. W 1990 r. po remoncie kosciól stal sie sala koncertowa.

25 marca 1990 r. zostala zarejestrowana rzymsko-katolicka wspólnota w Bialej Cerkwi. Ale katolikom nadal nie pozwalano modlic sie w kosciele. Pierwsza Msze odprawil tam 13 pazdziernika 1990 r. ks. Jan Krajan. Obecnie wspólnota katolików moze modlic sie w kosciele trzy razy w tygodniu: we wtorek, piatek i w niedziele.

ks. J. Palka/ rv