Kraków: Kongres Kultury Polskiej

O dziedzictwie Jana Pawła II, jego wpływie na przemiany kulturowe i etycznej roli katolicyzmu polskiego dyskutowali duchowni, socjologowie i prawnicy na sympozjum z udziałem m.in. kard. Stanisława Dziwisza. Odbyło się ono w ramach VI Kongresu Kultury Polskiej, który zakończył się 25 września w Krakowie. Poprzedni taki kongres odbył się w r. 2000 i był próbą kontynuacji kongresu zwołanego w grudniu 1981 r., a przerwanego przez stan wojenny.

Polski spór o kulturę jest w istocie sporem o wartości – uważają uczestnicy krakowskiego kongresu. Na nierozerwalny związek między etyką a kulturą zwracał uwagę Jan Paweł II. Przypomniał o tym abp Józef Życiński podczas sympozjum na temat dziedzictwa polskiego Papieża w kontekście przemian kulturotwórczej i etycznej roli katolicyzmu w naszym kraju. „Etyka jest ważnym składnikiem kultury i pojawiają się tu wzajemne uwarunkowania. Konieczne jest szukanie elementów uniwersalnych, które decydują o ludzkim stylu tworzenia kultury w każdym środowisku”.

Paneliści podkreślali w tym kontekście aktualność papieskiego przesłania solidarności i poszanowania godności osoby ludzkiej. Ich zdaniem trwały wkład Jana Pawła II w życie społeczne i intelektualne Polski i świata polega na konsekwentnym głoszeniu prawdy, że człowieka nie wolno traktować instrumentalnie, bo godność człowieka i życie ludzkie są ważniejsze od sukcesów medycznych i zysków ekonomicznych.

To według bp. Tadeusza Pieronka fundament nauczania Jana Pawła II: „Człowiek jest centralnym tematem, drogą Kościoła. Zawsze, skądkolwiek będziemy patrzyli na jego działalność, trafimy na człowieka, bo on był dla człowieka, on temu człowiekowi służył”. Biskup także zwrócił uwagę na wysoką kulturę polityczną polskiego Papieża. Postawa, poglądy, działania Jana Pawła II zawsze były nacechowane szczerym szacunkiem dla każdego człowieka, kimkolwiek by był. „To polityka wyprowadzona z Ewangelii, przesycona troską o dobro wspólne narodów i całej ludzkości, ale także o dobro jednostki – mówił bp Pieronek. – Polityka realizowana z użyciem najlepszych narzędzi: szacunku dla człowieka, zrozumienia dla problemów rozmówcy, szukania rozwiązań, które odpowiadają wszystkim, poprzez dialog, a nie poprzez narzucanie swojego zdania innym”.

Niekwestionowanym dziedzictwem Jana Pawła II jest także otwarcie na dialog międzyludzki, międzyreligijny i międzykulturowy. Uczestnicy Kongresu Kultury Polskiej debatowali nad poczuciem tożsamości kulturowej Polaków. Zdaniem filozofa Krzysztofa Pomiana najwyższy czas odejść od przekonania o dziejowej wyższości naszego narodu i jego wyjątkowości na rzecz większego otwarcia na wartości niesione przez inne narody i kultury. „Kultura polska nie wyróżnia się niczym specjalnym, trzeba przestać widzieć Polskę jako mesjasza narodów i zbawcę”. Taka postawa otwiera możliwość dzielenia się naszymi narodowymi skarbami z innymi, bo – jak zauważa prof. Władysław Stróżewski – nie musimy mieć kompleksów. „Na przykład muzyka polska należy do najlepszych i najbardziej cenionych na świecie. Mamy wybitnych kompozytorów”.

Obrady Kongresu w Krakowie były zdominowane kwestią kulturalnej polityki państwa i koniecznością finansowania kultury. Minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski zapowiedział, że przyszły rok, mimo kryzysu, będzie rekordowy pod względem inwestycji związanych z kulturą. W swoim wystąpieniu podkreślał potrzebę stworzenia świadomej i długofalowej polityki finansowania kultury w naszym kraju.

Kongresowi Kultury Polskiej towarzyszyło wiele imprez kulturalnych: koncerty, wystawy i przedstawienia teatralne.

M. Dobrzyniak, Kraków