Wobec islamu LXXXIX

Arabia Saudyjska 

W ostatniej części naszego cyklu „Wobec islamu” przyjrzymy się wybranym krajom arabskim i muzułmańskim. Naszą prezentację rozpoczniemy od Arabii Saudyjskiej, która powstała na obszarach będących kolebką islamu i gdzie do dziś znajdują się najważniejsze muzułmańskie miasta: Mekka i Medyna.

Oficjalna nazwa kraju brzmi Królestwo Arabii Saudyjskiej (Al-Mamlaka al-Arabijja as-Su’udijja). Na powierzchni 2 149,7 tys. kilometrów kwadratowych, a więc prawie siedmiokrotnie większej niż Polska, żyje ok. 28,5 mln mieszkańców, z czego blisko 20 proc. to obcokrajowcy, zatrudnieni m.in. w przemyśle naftowym oraz usługach i rolnictwie. Szacuje się, że ok. 1 mln stanowią chrześcijanie, pochodzący głównie z Filipin. Saudyjczycy żyją przede wszystkim na wybrzeżu i w miastach, z których najważniejsze to wspomniane już święte centra islamu, Mekka i Medyna, oraz stolica państwa, Ar-Rijad, i ważny port saudyjski – Dżudda. Arabia Saudyjska jest dziedziczną monarchią absolutną. Na jej czele stoi król, do którego należy najwyższa władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza. Monarcha jest także najważniejszym przywódcą religijnym. Wyraźnym znakiem połączenia państwa i religii jest tytuł „Strażnik Dwóch Świętych Meczetów”, który od 1986 r. nosi król saudyjski.

Początki współczesnego państwa saudyjskiego sięgają XVIII wieku, kiedy Muhammad Ibn Su’ud (1726-1765) podjął się jednoczenia plemion arabskich. Jako uczeń radykalnego reformatora religijnego Muhammada Ibn Abd al-Wahhaba (1704-1792), a następnie przywódca jego zwolenników, utworzył księstwo wahhabitów w Nadżdzie i stał się założycielem panującej do dziś dynastii saudyjskiej. Mimo iż ówczesne księstwo przestało istnieć w 1887 r., władzę dynastii saudyjskiej przywrócił Abd al-Aziz II as-Su’ud (zwany Ibn Saud, 1880-1953), którego uznaje się za twórcę Arabii Saudyjskiej. Na początku XX wieku nastąpiła ekspansja terytorialna, a wraz z nią dokonało się formowanie państwowości na podstawach określonych przez prawo muzułmańskie. W 1932 r. zmieniono nazwę państwa na Królestwo Arabii Saudyjskiej. Od 1945 r. Arabia Saudyjska jest członkiem ONZ.

Położone nad Zatoką Perską i Morzem Czerwonym, ale w większości pustynne Królestwo Arabii Saudyjskiej, kojarzy się – z jednej strony – z bogactwem złóż ropy naftowej oraz rozwojem technologicznym, a z drugiej – z islamem i niezmienną od wieków tradycją. Można rzec, że ten rodzaj symbiozy jest cechą charakterystyczną niemalże całego Półwyspu Arabskiego. W Arabii Saudyjskiej islam przyjmuje jednak formę najbardziej radykalną. Wyraża się ona rygoryzmem prawa muzułmańskiego, którego przepisy przenikają wszystkie sfery życia mieszkańców (i to niezależnie od ich przynależności religijnej). Przykładem jest zakaz wykonywania jakichkolwiek niemuzułmańskich czynności kultowych. Wyznawcom innych religii nie wolno jawnie odprawiać nabożeństw, nosić symboli religijnych i korzystać z Ksiąg Świętych w miejscach publicznych. Poza tym w miejscach oficjalnych zakazane są m.in. tańce i muzyka (z wyjątkiem uroczystości zamkniętych, gdzie mężczyźni i kobiety bawią się osobno). Podział według płci obowiązuje również w miejscach i instytucjach publicznych, takich jak szkoły, banki, kawiarnie i restauracje. Oznacza to, że muszą tam istnieć oddzielne pomieszczenia dla mężczyzn i kobiet oraz rodzin. W Arabii Saudyjskiej istnieją również restrykcyjne przepisy dotyczące ubioru kobiet. Wszystkie, również niemuzułmanki i cudzoziemki, zobowiązane są do zakrywania głowy i noszenia długich czarnych peleryn. Podczas ramadanu obowiązuje w miejscach użyteczności publicznej post zakazujący od wschodu do zachodu słońca jedzenia, picia oraz palenia tytoniu. Kobiecie nie wolno prowadzić samochodu. Nad przestrzeganiem przepisów i zaleceń nadzór sprawuje specjalnie do tego celu powołana policja obyczajowa, której celem jest – jak mówi sama nazwa – „promocja cnoty i zapobieganie występkom”. Jej funkcjonariusze mają prawo do interweniowania, a nawet do zatrzymania w takich sytuacjach, jak na przykład: niewłaściwy strój, podejrzenie o spożywanie alkoholu czy noszenie niemuzułmańskich symboli religijnych. Kontrolą może być objęty mężczyzna przebywający z samotną kobietą w samochodzie lub miejscu publicznym. W sytuacji sam na sam mogą przebywać wyłącznie małżonkowie lub osoby, które łączy bliskie pokrewieństwo.

Bardzo restrykcyjne są saudyjskie przepisy celne. Ścisły zakaz obejmuje przedmioty uznawane za sprzeczne z zasadami islamu. Oprócz broni, narkotyków, alkoholu i pornografii do Arabii Saudyjskiej nie wolno wwozić wieprzowiny i jej przetworów oraz nieislamskich dewocjonaliów i publikacji o innej niż muzułmańska tematyce religijnej (zakaz ten dotyczy m.in. krzyża i Pisma Świętego).

W przypadku łamania zakazu artykuły są konfiskowane, a podróżny zostaje ukarany grzywną i wpisany na listę osób, które już nigdy nie otrzymają wizy wjazdowej. Przyłapanym na posiadaniu narkotyków grozi nawet kara śmierci. Wysokie kary, łącznie z więzieniem, grożą za spożywanie alkoholu. Surowej karze podlegają również praktyki homoseksualne.

Bez wątpienia, dzięki dochodom z handlu ropą naftową podniósł się poziom życia saudyjskiej ludności. Jednak kraj ten nadal należy do najbardziej tradycyjnych w świecie islamu i pozostaje skrajnie radykalny w stosunku do niemuzułmanów.

Adam Wąs SVD, Pieniężno