Đức Giáo Hoàng mời gọi cầu nguyện cho Giáo Hội tại Trung Quốc

VATICAN. ĐTC Biển Đức 16 đặc biệt mời gọi các tín hữu trong toàn Giáo Hội hiệp ý với ngài trong tháng 3-2009 này, để cầu xin Chúa cho các GM, LM, tu sĩ và giáo dân của Giáo Hội tại Cộng Hòa Nhân Dân Trung Quốc, dưới ánh sáng lá thư của ngài hồi năm 2007, dấn thân trở thành dấu chỉ và dụng cụ hiệp nhất, hiệp thông và an bình.
Trên đây là nội dung ý chỉ cầu nguyện truyền giáo ĐTC đề nghị cho tháng 3-2009 này.

Cách đây đúng 60 năm, khi đảng cộng sản của Mao Trạch Đông lên nắm chính quyền tại Trung Quốc, Giáo Hội Công Giáo tại đây đã đi vào trang sử đau thương với cuộc bách hại tàn bạo, các thừa sai nước ngoài bị trục xuất, các vị lãnh đạo người địa phương bị cầm tù. Năm 1957, Nhà nước Bắc Kinh khởi xướng phong trào Giáo Hội tự trị với Hội Công Giáo yêu nước và tự ý tuyển chọn và truyền chức GM. Giáo Hội tại đây chia thành 2 thành phần: công khai và hầm trú. Một số thành phần lãnh đạo Giáo Hội công khai trở thành công cụ trong tay Nhà Nước. Trong khi đó, mặc dù bị bách hại, nhưng Giáo Hội hầm trú vẫn âm thầm phát triển.

Cách đây 2 năm, ngày 30-6 năm 2007, ĐTC Biển Đức 16 đã gửi thư dài 20 trang khổ nhỏ cho các GM, LM, tu sĩ nam nữ và các giáo dân Công Giáo tại Trung Quốc. Văn kiện này được chia làm 20 đoạn: ngoài phần nhập đề và kết luận, Thư của ĐTC được chia làm 2 phần: Phần đầu trình bày tình trạng Giáo Hội tại Trung Quốc dưới khía cạnh thần học, phần hai chứa đựng những đường hướng cho đời sống mục vụ cụ thể trong Giáo Hội Công Giáo tại Trung Quốc.

Trong phần nói về nội bộ của Giáo Hội Công Giáo tại đây ĐTC nhắc lại nguyên tắc cần phải duy trì sự hiệp thông và hiệp nhất của Giáo Hội, ngài khẳng định rằng: ”Điều tối quan trọng không thể thiếu được cho sự hiệp nhất của Giáo Hội tại các nước khác nhau, đó là mỗi GM phải hiệp thông với các GM khác, và tất cả đều hiệp nhất hữu hình cụ thể với ĐGH” (n.5)

ĐTC đề cao tầm quan trọng của đức bác ái, sự tha thứ và hòa giải giữa mọi thành phần trong Giáo Hội Công Giáo tại Trung Quốc. Ngài cũng đặc biệt nói tới cơ quan kiểm soát của Nhà nước Trung Quốc đối với Giáo Hội, tức là Hội Công Giáo yêu nước và minh xác rằng cơ quan này là điều ”rất xa lạ đối với cơ cấu của Giáo Hội, tự đặt mình ở trên cả các GM, và hướng dẫn đời sống của cộng đoàn Giáo Hội, đó là điều không phù hợp với đạo lý Công Giáo, theo đó, tự nguyên thủy, Giáo Hội là ”tông đồ”, vì Giáo Hội có nền tảng là các tông đồ; giáo huấn của Giáo Hội là của các tông đồ; cơ cấu của Giáo Hội là tông đồ vì được thiết lập, thánh hóa và cai quản do các tông đồ và các đấng kế vị, là các GM hiệp thông với Người Kế Vị Thánh Phêrô, cho đến khi Chúa Kitô trở lại. ”Những cơ quan ấy của Nhà Nước cũng thi hành các nguyên tắc độc lập và tự trị, tự quản lý và quản trị Giáo Hội theo nguyên tắc dân chủ. Đó là điều không thể dung hợp với đạo lý Công Giáo”.

ĐTC tái khẳng định nguyên tắc: các GM chịu chức không có phép Tòa Thánh thì bị trừng phạt theo giáo luật, mặc dù việc chịu chức của họ là thành sự, nhưng bất hợp pháp. Các GM do các GM này truyền chức tuy thành sự, nhưng bất hợp pháp. ĐTC kêu gọi các GMấy hãy sớm xin hợp thức hóa và hiệp thông với Tòa Thánh.
Thư của ĐTC đã được các tầng lớp Công Giáo tại Trung Quốc vui mừng đón nhận. Tuy nhiên cũng có những trường hợp một số GM công khai, đã được thụ phong không những với sự ưng thuận của Nhà Nước nhưng với cả sự phê chuẩn của Tòa Thánh, nhưng các GM này ngày càng trở thành tay sai của Nhà Nước, ngoan ngoãn vâng phục Hội Công Giáo yêu nước. Thái độ này tạo nên sự tẩy chay của các tín hữu và gây ra sự chia rẽ trong cộng đoàn Công Giáo.

Ngày 4-2-2009, hãng tin Asia News tiết lộ rằng ĐHY Bertone, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, đã gửi thư đề ngày 22-4 năm 2008 cho các GM tại Trung Quốc để kêu gọi các vị hãy thi hành sứ vụ chủ chăn trong tinh thần can đảm. ĐHY Quốc vụ khanh kêu gọi các GM Trung Quốc hãy cùng nhau hành động, đồng thời yêu cầu cho các vị được quyền nhóm họp trong tư cách là một tập thể, và có quyền tự do thảo luận về các vấn đề của Giáo Hội địa phương, không có sự can thiệp từ bên ngoài.

Trong thư, ĐHY Quốc vụ khanh cũng nêu rõ ”các nguyên tắc cơ bản của Đức tin Công Giáo” và giá trị sự hiệp thông của các GM với ĐGH và với nhau.

Trong bối cảnh này, hãng tin Asia News nói đến nhiều lời than phiền của các tín hữu về GM Lý Sơn 44 tuổi của giáo phận Bắc Kinh, thụ phong GM ngày 21-9-2007 với sự chấp thuận của ĐTC, nhưng ngày càng trở thành ”con bài” của Hội Công Giáo yêu nước Trung Quốc, và “ngoan ngoãn” đối với Nhà nước, ủng hộ Giáo Hội tự trị.
Hồi đầu năm 2009 này, ĐHY Giuse Trần Nhật Quân, GM Hong Kong, cũng lên tiếng kêu gọi các GM công khai tại Trung Quốc hãy can đảm, và đừng nhút nhát hoặc có thái độ thỏa hiệp mập mờ với Hội Công Giáo yêu nước tại đây.

G. Trần Đức Anh OP