Watykan: kongres o Piusie XI

Pius XI, uważany przez niektórych za największego papieża XX wieku, nie jest jeszcze znany tak, jak zasługuje. Zwrócił na to uwagę watykański sekretarz stanu, otwierając międzynarodowy kongres na temat troski Piusa XI o Kościół w świetle nowych źródeł archiwalnych. Zorganizował go w dniach od 26 do 28 lutego w Watykanie Papieski Komitet Nauk Historycznych.

Kard. Tarcisio Bertone przypomniał, że historycy w badaniach nad Piusem XI mogli już od pewnego czasu korzystać z watykańskich materiałów archiwalnych o jego 17-letnim pontyfikacie, który trwał od roku 1922 do 1939. W lutym 2003 r. Jan Paweł II udostępnił badaczom źródła o stosunkach Stolicy Apostolskiej z Niemcami w tym okresie, zachowane w niektórych archiwach Kurii Rzymskiej. Od września 2006 r. z woli Benedykta XVI uczeni mają dostęp do wszystkich materiałów z czasu tego pontyfikatu w różnych rzymskich dykasteriach, zwłaszcza w Tajnym Archiwum Watykańskim i w Sekretariacie Stanu. Obecny kongres opiera się głównie na nie opublikowanych dotąd źródłach, z którymi zapoznano się przez ostatnie dwa i pół roku. Jego uczestnicy podejmują takie tematy, jak relacje z żydami i muzułmanami, kongresy eucharystyczne, misje, jedność chrześcijan, aspekty duszpasterskie dyplomacji, organizacje katolickie.

Inaugurując międzynarodowy kongres o Piusie XI, watykański sekretarz stanu przypomniał życie zmarłego przed 70 laty papieża. Ks. Achille Ratti był prefektem Biblioteki Ambrozjańskiej w Mediolanie, a potem Biblioteki Watykańskiej. Już ponad 60-letniego, a więc niemal w wieku emerytalnym, powołano go do papieskiej służby dyplomatycznej na Litwie i w Polsce, gdzie w 1919 r. został mianowany pierwszym po odzyskaniu przez nią niepodległości nuncjuszem. Już trzy lata później – jako kardynała arcybiskupa Mediolanu – wybrano go na Stolicę Piotrową. Jego pontyfikat był okresem totalitarnych dyktatur. Dwiema wydanymi niemal równocześnie encyklikami Pius XI wyraźnie potępił nazizm i komunizm, którego niebezpieczeństwo poznał z bliska, będąc jako nuncjusz w zagrożonej bolszewicką nawałą Warszawie. Stworzył Państwo Watykańskie i zawarł 9 konkordatów, przeciwdziałał prześladowaniom katolików w Meksyku i Hiszpanii. Troszczył się o misje i rodzime duchowieństwo, wychowanie młodzieży, małżeństwo i rodzinę. Był też pierwszym papieżem korzystającym z radia. Pius XI przygotowywał Kościół na nadchodzącą niełatwą przyszłość – podkreślił kard. Bertone.

ak/ rv