Przegląd Powszechny - prezentacja numeru styczniowego

Styczeń 2009 roku, to początek okresu wielu podsumowań. Minie dwadzieścia lat od podpisania porozumień Okrągłego Stołu, pierwszej tury wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, powierzenia Tadeuszowi Mazowieckiemu misji tworzenia rządu czy polsko-niemieckiego pojednania w Krzyżowej. To także rocznica przyjęcia przez Sejm PRL tzw. planu Balcerowicza, zastąpienia określenia "państwo socjalistyczne" sformułowaniem "państwo demokratyczne" oraz zmiany nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska.

Zaczynamy rok wielkiego święta polskiej demokracji. Z drugiej strony, mamy wrażenie, że obchody tych urodzin znów pokażą różnice między skłóconymi środowiskami, a zwykli ludzie nie będą wiedzieli, o co chodzi elitom politycznym i intelektualnym.

Dlatego w Przeglądzie Powszechnym rozpoczynamy serię artykułów „Polska – ale jaka 1989-2009”. Będziemy próbowali pogłębić refleksję nad minionym dwudziestoleciem. Spróbujemy poszukać odpowiedzi na ważne dzisiaj pytania, takich jak o to, czego jako społeczeństwu udało nam się dokonać, jakie ponieśliśmy porażki, w którym miejscu na drodze w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego znajdujemy się dzisiaj. Zapytamy o zdanie ważnych polityków, zarówno z prawej, jaki z lewej strony sceny politycznej.

Ale minione dwadzieścia lat to nie tylko polityka. Także kultura, której również poświęcone zostaną artykuły i wywiady od Nowego Roku.

W pejzażu polskiej demokracji szczególne miejsce zajmuje Kościół. Już w styczniowym Przeglądzie Powszechnym o roli i kondycji Kościoła w pluralistycznym społeczeństwie piszą ojciec Dariusz Kowalczyk, prowincjał jezuitów, Mikołaj Foks z Radia Józef i publicysta Roman Graczyk.

Głos w tej debacie zabiera także ojciec Stanisław Opiela, tak zwany wskrzesiciel „Przeglądu Powszechnego” w 1984 r. Z naszym byłym redaktorem naczelnym rozmawia reporter i pisarz Paweł Smoleński. A okazję do rozmowy stwarzają nie tylko dwudziestolecie III Rzeczpospolitej, ale także sto dwudzieste piąte urodziny „Przeglądu Powszechnego”.

Tym czytelnikom, którzy chcieliby poznać nieco początki naszego pisma w kontekście klimatu XIX-wiecznej Europy polecamy artykuł pisarza Michała Jagiełły pod tytułem „Zrozumieć swój wiek”.

Styczniowy „Przegląd Powszechny” to jednak nie tylko historia i wspomnienia. O religii w przestrzeni publicznej pisze Jurgen Habermas. Omawiamy książkę „Chrześcijaństwo przed nami”, będącą swego rodzaju manifestem ideowym środowiska Centrum Kultury i Dialogu. Krzysztof Dorosz pisze, że książka ta rzuca wyzwanie zarówno tym, którzy wstydzą się Boga, jak i tym, którzy wiarę mają za naiwny zabobon. Lecz autorom zgromadzonych w niej tekstów daleko do strażników religijnej ortodoksji, którzy ciskają gromy na wszelkiej maści innowierców.

Zgromadzone wokół Centrum Kultury i Dialogu grono świeckich i duchownych nie chce współczesnego świata ani potępiać, ani się od niego odcinać. Pragnie natomiast odważnie, choć pokornie, afirmować chrześcijańską wiarę jako niezbywalną wartość ludzkiego istnienia. Nieco na marginesie książki, ale w odniesieniu do własnej biografii o tym, czym katolicyzm nie jest pisze wieloletni publicysta katolicki Jan Turnau.

W piątą rocznicę śmierci ojca Stanisława Musiała o jego empatii i nieustannym upominaniu się o człowieka pisze natomiast ksiądz Michał Czajkowski.

Na koniec nasz stały autor Andrzej Osiński kreśli sylwetkę Rene de Chateaubrianda, a Leszek Jerzy Jasiński zastanawia się, czy Chiny zdominują gospodarkę świata. Zapraszamy do bogatego działu recenzji oraz do komentarzy. Konserwatywny publicysta Tomasz Terlikowski tłumaczy twarde stanowisko Kościoła w palącej dziś kwestii zapłodnienia in vitro. Natomiast Piotr Kowalczuk wyjaśnia z Rzymu, jak doszło do gwałtownych ataków prasowych na hierarchię kościelną, która jakoby nie chce stanąć po stronie prześladowanych na świecie homoseksualistów.

Styczniowy „Przegląd Powszechny” poświęcony jest więc dwóm jubileuszom: dwudziestolecia wolnej Polski; studwudziestopięciolecia swoich urodzin, miejscu religii i Kościoła we współczesnym państwie oraz interesującym zjawiskom w sferach kultury, polityki i gospodarki.

Ks. Tomasz Kot SJ