У
Петрапаўлаўскай царкве ў Мінску з’явілася новы абраз, на якой выяўленыя разам усе
беларускія праваслаўныя святыя. Тут і Эўфрасіння Полацкая, Кірыла Тураўскі, Апанас
Берасцейскі (Філіповіч), Сафія Слуцкая, пакутнік дзіцятка Гаўрыла Беластоцкі, прападобны
Генадзь Магілёўскі, — усяго 59 святых і пакутнікаў. Стварыў абраз малады мастак Міхаіл
Зубовіч. Дарма што на тэрыторыі Беларусі паасобныя беларускія святыя заўсёды карысталіся
вялікай папулярнасцю сярод праваслаўных вернікаў, але сабор беларускіх святых — з’ява
новая. Усё пачалося ў 1984 годзе пасля хадайніцтва мітрапаліта Філарэта да маскоўскага
патрыярха аб стварэнні такога сабору. Гэта быў неабходны захад паводле традыцый Расейскай
Праваслаўнай царквы. Неўзабаве дазвол з Масквы быў атрыманы. Першапачаткова сабор
складаўся з 15 святых, але ў 1990-я адбыўся шэраг кананізацый.У беларускіх гарадах
зазвычай віселі саборныя іконы з выявамі збольшага расейскіх святых. Толькі самыя
выбітныя беларускія святыя, такія як Эўфрасіння Полацкая, траплялі на саборныя іконы.
У 80-я гады пачалося стварэньне іконаў, так бы мовіць, з групавымі партрэтамі
беларускіх святых. Першы падобны абраз з’явіўся ў Горадні. Былі створаныя саборныя
іконы і ў іншых беларускіх гарадах, але абраз у Петрапаўлаўскай царкве ў Менску
— найбольш поўны паводле колькасьці кананізаваных асобаў.Але і на гэтай іконе ўжо
не стае трох асобаў, што былі далучаныя да ліку святых у самыя апошнія гады. Тацяна
Матрунчык, супрацоўніца выдавецкага аддзелу Брацтва Віленскіх пакутнікаў, уважае інстытут
беларускіх святых справай пільнай для духоўнага жыцця краіны. «Ведаеце, яны ж нашыя
найбліжэйшыя хадайнікі перад Госпадам, нашы духоўныя сваякі», — кажа Матрунчык. 2009
год абвешчаны Беларускай Праваслаўнай царквой Годам беларускіх сьвятых. Мала хто ведае,
што ў праваслаўным календары ёсьць нават святкаванне Сабору Беларускіх Святых, то
бок Дзень беларускіх святых, які адзначаецца ў 3-ю нядзелю пасля Пяцідзесятніцы (Сёмухі).
Варта дадаць, што ў першую нядзелю пасля Тройцы святкуюць Дзень Усіх святых, а
ў другую – Дзень Усіх Святых Зямлі Рускай. Дзень жа святога Кірылы Тураўскага — гэта
11 траўня, а 5 чэрвеня – дзень Эўфрасінні Полацкай, заступніцы Беларусі.