Të njihemi me veprat e Atë Zef Valentinit, Jezuit.
Po kujtojmë disa nga veprat e Atë Zef Valentinit, q meritojn t, njihen nga t gjith
shqiptart dashumir t, kuklturës: “Kolegja Saveriane ndër 50 vjetët e para 1877/´78-1927/´28”;
“Biografi e Garcia Moreno-s”; “Polieucte” e Kornejt (përkthim); “Sauli”
i Alfieri-t (përkthim) “Studim mbi hakmarrjen historike të shqiptarëve” (Bashkautor
me Fulvio Kordinjanon); “Kronologji mbi historinë e Shqipërisë nga viti 313 e
deri në shekullin XIII”; “E drejta e komunitetit në traditën juridike shqiptare”
(1956); “Ligji i maleve shqiptare 1880-1932” (1969); “E drejta juridike shqiptare”;
“Akte shqiptaro-veneciane të shekujve XIV-XV”; Revista “Letture” (themeluar
prej tij në vitin 1946-n në Itali); “Shkodra dhe poeti i saj” (ese për Ernest
Koliqin); “Fishta” (studim për Gjergj Fishtën), në të cilin jezuiti Valentini
e quan françeskanin Atë Fishta: “Homeri shqiptar, poet i madh kombëtar e një nga poetët
epikë më të mëdhenjtë në botë”.
Në revistën zëmadhe të Ernest Koliqit, “Shêjzat”,
Atë Zef Valentini botoi mbi njëqind artikuj e studime, që japin ndihmesën në
të gjitha fushat e kulturës. Në gjuhësi, vlen të përmendim “Fjalorin shqip
- italisht”, vepër madhore, që na paraqitet te revista, por që në tërësi mbeti e pabotuar;
si dhe studimin “Toponomastika shqiptare”. Në letërsi kujtojmë studimin me
vlerë “E ardhshmja e letërsisë shqipe” (n.23,vj.I, sht. tet., 1957) që pasqyron në
vija të përgjithshme zhvillimin e letërsisë në gjuhën shqipe, si dhe studimet mbi
figura madhore të saj nga Buzuku, te De Rada, Petrota, Xanoni, Fishta e Koliqi.Në
hisori bien në sy studimet “Për një histori të Shqipnisë” (n.1-2, 1959) “Lidhjet
e Kastriotit me papatin në luftën kundër turqve” (Vj.III, n.5-6, 1959, fq.210); e
studime të tjera për momentet kyçe të historisë së Shqipërisë në rrjedhë shekujsh.