Hôm qua phụng vụ mừng lễ kỷ niệm cung hiến thánh đường Gioan Laterano
tại Rôma. Trong bài huấn dụ trước khi đọc kinh Truyền
tin, đức thánh cha đã ôn lại lịch sử của ngôi thánh đường
này, được xây cất liền sau khi hoàng đế Constantinô nhìn nhận
cho các Kitô hữu quyền tự do thực hành tín ngưỡng vào năm 313.
Ngôi đền này mang tên là Laterano bởi vì được cất trên khu
đất của dòng họ Lateranô. Vào lúc đầu, thánh đường
mang tước hiệu kính Chúa Cứu thế, nhưng từ thế kỷ VI, thêm tên
của hai thánh Gioan tiền hô và Gioan tông đồ nữa. Tiếp đó, bài
huấn dụ trình bày thần học về đền thờ, từ nghĩa vật chất sang
nghĩa tinh thần: ngôi đền thờ tinh thần chính là các tín hữu, những
người được mời gọi dâng hiến lễ tinh thần bằng đời
sống đạo hạnh, nhờ được nuôi dưỡng bởi Lời
Chúa và Mình Máu Thánh Chúa. Sau khi ban phép lành Toà Thánh, đức Bênêđictô
XVI còn thêm vài suy tư nhắc đến biến cố xảy
ra cách đây 70 năm bên Đức, khi chính thể Đức quốc xã ra lệnh
truy nã và tàn sát người Do thái, mở màn cho một cuộc diệt chủng tàn
bạo. Ngài cũng lên tiếng kêu gọi dư luận thế giới hãy quan tâm
đến thảm cảnh của nhân dân nước Cộng hoà dân chủ Congo, với cuộc
nội chiến gây ra nhiều tổn thất sinh mạng tài sản, và hơn một triệu
người phải rời bỏ xóm làng. Sau cùng là một ý tưởng nhắc
đến các nông dân nước Ý, hôm qua cử hành ngày Tạ ơn sau
mùa gặt, và nhân dịp này bày tỏ mối liên đới với các nạn nhân
của cảnh đói kém tại nhiều nơi trên thế giới. Sau
đây là nguyên văn bài huấn dụ.
Anh chị em thân mến,
Hôm nay
phụng vụ cử hành lễ Cung hiến vương cung thánh đường Laterano, được mệnh danh là “mẹ
và đầu của tất cả các thánh đường ở Rôma và trên toàn thế giới”. Thục vậy, đây là
ngôi thánh đường đầu tiên được cất liền sau khi hoàng đế Constantinô ký sắc lệnh cho
phép các kitô hữu được tự do hành đạo vào năm 313. Hoàng đế đã nhượng cho giáo hoàng
Melchiade khu đất của dòng họ Laterani, và ra lệnh xây nhà thờ, giếng rửa tội và dinh
giáo chủ, nơi mà các giáo hoàng cư ngụ cho đến khi di chuyển sang Avignon. Việc cung
hiến ngôi thánh đường này do đức giáo hoàng Silvestro cử hành vào khoảng năm 324,
và mang tước hiệu kính Chúa Cứu thế, và chỉ từ sau thế kỷ VI mới thêm các tước hiệu
hai thánh Gioan Tiền hô và Gioan thánh sử, từ đó được gọi là đền thánh Gioan. Vào
lúc đầu, lễ kỷ niệm này chỉ liên quan đến thành phố Rôma mà thôi, nhưng từ năm 1565,
được mở rộng ra tất cả các giáo hội thuộc nghi điển Roma. Như vậy, khi tôn kính ngôi
đền thờ, chúng ta cũng muốn biểu lộ lòng quý mến và kính trọng đối với Giáo hội Rôma,
được thánh Inhaxiô tử đạo coi như là “đứng đầu đức thương yêu” của toàn thể Hội thánh
công giáo (thư gửi Rôma, 1,1).
Lời Chúa đọc trong thánh lễ hôm nay nhắc đến
một chân lý căn bản, đó là: đền thờ bằng gạch đá là biểu tượng của Hội thánh sống
động, cộng đoàn Kitô hữu, được các thánh tông đồ Phêrô và Phaolô ám chỉ như là “toà
nhà tinh thần”, được Thiên Chúa xây cất bằng những viên đá sống là các Kitô hữu, dựa
trên hòn đá tảng là Chúa Giêsu Kitô, được ví như là “viên đá góc” (xc 1Cr 3,9-11.16-17;
1Pr 2,4-8; Ep 2,20-22). Thánh Phaolô viết: “Anh em thân mến, anh em là toà nhà của
Thiên Chúa”, và Người thêm rằng “anh em là ngôi đền thánh thiện của Thiên Chúa” (1Cr
3,9c.17). Vẻ đẹp và sự hài hoà của các thánh đường nhắm đến việc ca ngợi Thiên Chúa,
cũng mời gọi chúng ta, tuy là những con người hữu hạn và tội lỗi, hãy hoán chuyển
để trở nên một “vũ trụ”, một kiến trúc tuyệt diệu, liên kết chặt chẽ với Chúa Giêsu
là Đấng Cực thánh. Điều này được thể hiện trong phụng vụ Thánh Thể, khi mà Hội thánh,
nghĩa là cộng đoàn những người được rửa tội, họp nhau để lắng nghe Lời Chúa và được
dưõng nuôi bằng Mình và Máu của Chúa Kitô. Quanh hai bàn tiệc này, Hội thánh của những
viên đá sống động được kiến thiết trong chân lý và bác ái, và được Thánh Linh nhào
nặn để trở nên giống với điều đã nhận lãnh, nghĩa càng ngày càng nên đồng hình đồng
dạng với Chúa Giêsu Kitô hơn. Nếu biết sống trong tình đoàn kết huynh đệ chân thành,
thì Hội thánh sẽ trở nên hiến lễ tinh thần làm đẹp lòng Thiên Chúa.
Các bạn
thân mến, ngày lễ hôm nay cử hành một mầu nhiệm luôn luôn thức thời, đó là Thiên Chúa
muốn cất một ngôi đền tinh thần, một cộng đoàn tôn thờ Chúa trong tinh thần và sự
thật (xc Ga 4, 23-24). Nhưng lễ này cũng nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của các
ngôi nhà thờ vật chất, nơi mà các cộng đoàn tụ họp để ngợi khen Thiên Chúa. Mỗi cộng
đoàn có nghĩa vụ gìn giữ chăm nom các nhà thờ, là gia sản quý báu về tôn giáo và lịch
sử. Vì thế chúng ta hãy xin Mẹ Maria chuyển cầu để chúng ta được giống như Mẹ, trở
nên “nhà Chúa”, ngôi đền sống động của tình thương của Thiên Chúa.