Այսօր երկուշաբթի 3 Նոյեմբեր 2008 Ս. Ստեփանոս՝ Հռոմի
Հայրապետի տօնն է, եւ միաժամանակ քահանաներու, սարկաւագներու եւ ժողովրդոց յիշատակութեան
օր
Ս. Ստեփանոս Հայրապետը ծնած է Հռոմ, որու եպիսկոպոսը եղած էր 254 թուականին: Ան եղած
է Հռոմի Լուկիոս Ա. նահատակ պապի աւագ սարկաւագը` վերջինիս մահէն յետոյ յաջորդած է անոր:
Ըստ հայոց «Յայսմաւուրք»-ի` ան քաջ և իր հօտի համար նախանձախնդիր Հայրապետ եղած է` քաջալերելով
իր հաւատացեալ հօտը հալածանքներու ժամանակ, որպէսզի անոնք ալ աւելի հաստատուն մնան իրենց
հաւատքի մէջ: Հեթանոսներէն շատերուն դարձի բերած էր, որոնցմէ էր նաեւ Նեմեսիոս իշխանը
եւ իր կոյր դուստրը: Այս վերջինները մկրտելէ ետք իշխանի դստեր աչքերը բացուեցան։ Նեմեսիոս
իշխանը տեսնելով հրաշքը, խնդրեց Հայրապետէն, որ զինք սարկաւագ ձեռնադրէ: Կայսրը, իմանալով
այս լուրը , իր մօտը կանչեց իշխանը` հրամայելով անոր որ կուռքերուն զոհ մատուցանէ: Սակայն
իշխանը մերժած է կայսեր առաջարկը, որու համար նահատակուեցաւ ինք եւ իր դուստրը: Անոնց
հետ նահատակուած է ուրիշ իշխան մը ևս իր մատակարարներով, որոնք նոյնպէս բարեպաշտ քրիստոնեաներ
էին: Ըստ «Յայսմաւուրք»-ի զինուորները ձերբակալած են 12 եկեղեցականներ և չարաչար սպաննած
են զանոնք։ Եւ այս երանելիներու յիշատակն է, որ եկեղեցին միացուցած է Ս. Ստեփանոս Հայրապետի
տօնին: Օր մը, երբ Ս. Ստեփանոս Հայրապետը Ս. Պատարագ կը մատուցանէր, զինուորները պաշարեցին
եկեղեցին և փորձեցին ջախջախել դուռը: Այդ պահուն Հայրապետը Ս. Հաղորդութիւն կը բաշխէր
ներկայ հաւատացեալ բազմութեան: Հաղորդութենէն ետք զինուորները խուժեցին եկեղեցի և սպաննեցին
Հայրապետը 257 թուականին: