Phiên họp đầu tiên của Thượng HĐGM thế
giới kỳ thứ 12
3 năm sau THĐGM thế giới thứ 11 về bí tích Thánh Thể, Thượng HĐGM thế giới kỳ thứ
12 về ”Lời Chúa trong đời sống và sứ mạng của Giáo Hội” đã được ĐTC Biển Đức 16 long
trọng khai mạc qua thánh lễ đồng tế với các nghị phụ sáng chúa nhật 5-10-2008 tại
Đền thờ thánh Phaolô ngoại thành ở Roma.
Sáng thứ hai 6-10-2008, toàn thể
các nghị phụ, các dự thính viên và chuyên viên, đã nhóm phiên khoáng đại đầu tiên
lúc 9 giờ sáng với kinh giờ Ba tại Hội trường Thượng HĐGM thế giới ở Nội thành Vatican,
trước sự hiện diện của ĐTC và dưới quyền chủ tọa theo lượt của ĐHY William Levada,
người Mỹ, Tổng trưởng Bộ giáo lý đức, là một trong 3 vị chủ tịch thừa ủy của Thượng
HĐGM Này. Trên bàn chủ tọa còn có một số chức sắc của THĐGM như vị Tổng thư ký Thượng
HĐGM thế giới, Đức TGM Nikola Eterovic, người Croat, và Đức TGM Laurent Monsengwo
Pasinya, TGM thủ đô Kinshasa, Tổng thư ký khóa họp này của Thượng HĐGM; ĐHY Marc Ouellet,
TGM Québec, Canada, Tổng tường trình viên của khóa họp.
Trong số hơn 253 nghị
phụ đến từ 118 quốc gia, đặc biệt cũng có hai Đại biểu của HĐGM Việt Nam là Đức Cha
Giuse Võ Đức Minh, GM Phó Nha Trang, và Đức Cha Giuse Nguyễn Chí Linh, GM Thanh Hóa.
Ngoài ra, có một người Việt thứ ba, là Cha Vinh Sơn Nguyễn Văn Bản, Giáo sư Kinh Thánh
tại Đại chủng viện Nha Trang, tham dự trong tư cách chuyên gia, trợ tá cho Đức TGM
Tổng thư ký đặc biệt Monsengwo Pasinya.
Cũng như các Thượng HĐGM trước đây,
lần này không có GM nào từ Hoa Lục được đến tham dự, nhưng cũng có ĐHY Giuse Trần
Nhật Quân, SBD, GM Hong Kong, tham dự với tư cách là thành viên được ĐTC bổ nhiệm.
Suy
tư của Đức Thánh Cha
Phiên họp
bắt đầu với kinh giờ Ba, và liền đó, ĐTC đã ứng khẩu trình bày một vài suy niệm của
ngài liên quan tới thánh vịnh 118 về Lời Chúa vừa được mọi người đọc lên. Ngài nói:
”Thánh vịnh này là một sự chúc tụng Lời Chúa, biểu lộ niềm vui của Israel được biết
Lời Chúa, và qua đó có thể biết thánh ý và nhan Chúa.”
ĐTC đặc biệt nhấn mạnh
”Lời Chúa bền vững muôn đời. Đó là một thực tại vững chắc mà cuộc đời chúng ta phải
dựa lên. Ngài ghi nhận rằng lời nói của phàm nhân chúng ta hầu như chẳng là một điều
gì cả trong thực tại, chỉ là một hơi thở, vừa nói ra đã biến mất. Nhưng lời con người
có một sức mạnh không thể tượng. Đó là những lời nói kiến tạo lịch sử, mang lại hình
thái cho các tư tưởng. Chính lời nói hình thành lịch sử và thực tại.”
”Lời
Chúa còn hơn thế nữa, Lời Chúa là nền tảng của mọi sự, là thực tại. Để thực tế, chúng
ta phải dựa vào thực tại ấy. Chúng ta phải thay đổi ý tưởng cho rằng chỉ có vật chất,
chỉ có những sự vật vững chắc, động chạm đến được, mới là thực tại vững chắc, an ninh
nhất. Nhưng vào cuối bài giảng Trên Núi, Chúa Giêsu nói đến sự kiện người ta có thể
xây nhà trên cát hoặc trên đá tảng. Người nào chỉ xây dựng trên những sự vật hữu hình,
trên thành công, sự nghiệp, tiền bạc, chính là người xây dựng trên cát. Tất cả những
điều đó, một ngày kia sẽ qua đi. Chúng ta đang thấy điều đó trong sự sụp đổ của các
ngân hàng lớn: những tiền bạc ấy biến mất, chúng chẳng là gì cả. Cũng vậy đối với
các sự vật khác, chúng có vẻ là thực tại người ta cậy dựa vào, nhưng thực ra chúng
chỉ là những thực tại thứ yếu. Ai xây dựng đời mình trên những thực tại ấy, trên vật
chất, trên thành công, chính là người xây nhà trên cát”.
Cũng trong bài suy
niệm, ĐTC nói đến sự tìm kiếm Lời Chúa và ngài cảnh giác những người chỉ bám chặt
vào bản văn Kinh Thánh. Ngài nói: ”Nếu chúng ta dừng lại ở chữ viết, thì không nhất
thiết chúng ta thực sự hiểu Lời Chúa. Chúng ta có nguy cơ chỉ thấy lời con người mà
không tìm thấy trong đó tác nhân đích thực là Chúa Thánh Linh. Chúng ta không tìm
thấy Lời Chúa trong những dòng Kinh Thánh. Trong bối cảnh đó Thánh Augustino nhắc
nhớ chúng ta rằng các luật sĩ và biệt phái được vua Hêrôđê hỏi ý kiến khi các Đạo
sĩ Đông phương đến. Ông muốn biết Đấng Cứu Thế sinh ra ở đâu. Các luật sĩ và biệt
phái biết và đưa ra câu trả lời đúng, đó là tại Bethlehem. Họ là những đại chuyên
gia, biết mọi sự. Nhưng họ không nhìn thấy thực tại,. họ không nhận biết Đấng Cứu
THế. Thánh Augustino nói rằng: họ là những ngừơi chỉ đường cho người khác, nhưng chính
họ lại không di chuyển. Đó là một nguy hiểm lớn, cả trong việc đọc Kinh Thánh: chúng
ta dừng lại ở những lời phàm nhân, những lời của quá khứ, lịch sử quá khứ, nhưng chúng
ta không khám phá hiện tại trong quá khứ. Ngày nay Thánh Linh nói với chúng ta qua
những lời của quá khứ”.
”Vì thế, khoa chú giải, tức là việc đọc Kinh Thánh
thực sự, không phải chỉ là một hiện tượng văn chương, không phải chỉ là đọc một bản
văn. Đó là một chuyển động cuộc sống của tôi. Là hướng về Lời Thiên Chúa trong những
lời của con người. Chỉ khi nào chúng ta hợp theo mầu nhiệm Thiên CHúa, hợp theo Chúa
là Lời, chúng ta mới có thể đi vào bên trong của Lời Chúa, thực sự tìm được Lời Chúa
qua những lời phàm nhân”.
Đức Hồng Y Levada
ĐHY
William Levada, Chủ tịch theo lượt của Thượng HĐGM, đã đại diện mọi người chào mừng
ĐTC và cám ơn ngài vì đã chọn đề tài quan trọng và tế nhị làm chủ đề của Thượng HĐGM
này: ”Lời Chúa trong đời sống và sứ mạng của Giáo Hội”. Không ai không thấy tầm quan
trọng của chủ đề này và vị thế trung tâm của nó trong đời sống Giáo Hội và trong chính
căn tính của Kitô hữu.
ĐHY Levada đặc biệt nhắc đến giáo huấn của Công đồng
chung Vatican 2, trong hiến chế Dei Verbum về tầm quan trọng của Truyền Thống bên
cạnh Kinh Thánh (DV 9). ”Chỉ có Truyền Thống sinh động của Giáo Hội giúp cho Kinh
Thánh được hiểu như Lời chân thực của Thiên Chúa, hướng dẫn, trở thành qui luật cho
đời sống Giáo Hội và sự tăng trưởng thiêng liêng của các tín hữu. Điều này có nghĩa
là phải loại bỏ mọi sự giải thích Kinh Thánh một cách chủ quan hoặc hoàn toàn theo
kinh nghiệm, hoặc chỉ là kết quả của một sự phân tích một chiều, không có khả năng
đón nhận ý nghĩa toàn bộ, đã hướng dẫn toàn thể truyền thống của Dân Chúa qua dòng
thời gian”.
Đức TGM Eterovic
Đức TGM
Nikola Eterovic, Tổng thư ký Thượng HĐGM, cho biết 253 nghị phụ của công nghị GM thế
giới hiện nay gồm đại diện của 13 Giáo Hội Công Giáo nghi lễ đông phương tự quản,
113 HĐGM, 25 cơ quan trung ương tòa thánh và Liên hiệp các Bề trên Tổng quyền các
dòng nam.
Xét về châu lục, số nghị phụ đến từ Âu Châu đông nhất với 90 vị,
tiếp đến là Mỹ châu 62 vị, Phi châu 51, Á châu 41 và sau cùng là 9 vị đến từ châu
đại dương. Các vị tham dự công nghị GM này với nhiều danh nghĩa khác nhau: 173 vị
được bầu ra, 38 vị do chức vụ, 32 vị do ĐTC bổ nhiệm, tương đương với 12,6% tổng số
tham dự viên, 10 vị Bề trên tổng quyền đại diện Liên hiệp các Bề trên tổng quyền.
Xét về cấp bậc của các nghị phụ, có 8 thượng phụ, 52 Hồng y, 2 TGM trưởng, 79 TGM
và 130 GM. Nghị phụ cao niên nhất, năm nay đã 88 tuổi, đó là ĐHY Nasrallah Sfeir,
Thượng phụ Giáo chủ Công Giáo Maronit bên Liban; vị trẻ nhất 39 tuổi, đó là Đức Cha
Anton Leichtfried, GM phụ tá giáo phận Sankt Poelten, bên Áo. Dầu sao tuổi trung bình
của các nghị phụ Thượng HĐGM này khá ca, với 63 tuổi.
Tham dự khóa họp cón
có 41 LM chuyên gia đến từ 21 nước và 37 dự thính viên nam nữ đến từ 26 nước. 10 đại
biểu các Giáo Hội và cộng đoàn Giáo Hội Kitô anh em, trong đó có 5 Giáo Hội Chính
Thống, Giáo Hội Arméni Tông truyền, Anh giáo, Giáo Hội Kitô Hoa Kỳ và Hội đồng đại
kết các Giáo Hội Kitô ở Genève.
Có 3 vị được ĐTC mời dự đặc biệt là Rabbi
Trưởng Cộng đoàn Do thái ở Haifa Israel, Shear Yahsyr Cohen, lên tiếng chiều thứ ba
về cách thức dân Do thái đọc và giải thích Kinh Thánh. Đây là lần đầu tiên một Rabbi
Do thái, một người không thuộc Kitô giáo, được mời ngỏ lời với các nghị phụ Thượng
HĐGM. Hai vị khách mời đặc biệt khác là Mục Sư Miller Milloy, Tổng thư ký Liên hiệp
các Hội Kinh Thánh, và Thầy Alois, tu viện trưởng Cộng đoàn Taizé bên Pháp.
Phụ giúp công việc của Thượng HĐGM này có 32 LM trợ tá, các thông dịch viên và nhân
viên kỹ thuật.
Vị Tổng thư ký Thượng HĐGM cũng tường trình hoạt động từ sau
Thượng HĐGM thế giới kỳ thứ 11 hồi tháng 10 năm 2005 đến nay, việc chuẩn bị cho khóa
họp này, soạn tài liệu đề cương để tham khảo ý kiến các nơi. Việc soạn tài liệu làm
việc cho khóa họp hiện nay.
Đức TGM Eterovic cho biết nói chung tỷ số trả
lời của các nơi gửi về Roma là 78,3% trong số này, có 8 trên tổng số 13 Giáo Hội Công
Giáo Đông phương gửi bản trả lời góp ý; 82,3% các HĐGM trả lời, 68% các cơ quan trung
ương Tòa Thánh, và sau cùng tỷ số trả lời của Liệp hiệp các Bề trên Tổng quyền dòng
nam là 100%.
Đức TGM Eterovic nói đến việc cải tổ qui luật điều hành Thượng
HĐGM và cả cuốn cẩm nang về phương pháp, theo đó, trong khóa họp này, mỗi nghị phụ
chỉ được phát biểu tối đa 5 phút thay vì 6 phút như trong khóa họp 3 năm trước đây.
Số giờ tiết kiệm được sẽ được dùng vào cuộc trao đổi thảo luận và cho công việc trong
các nhóm nhỏ. Các đại biểu Giáo Hội anh em và dự thính viên được nói tối đa 4 phút.
Ngoài ra, trong các cuộc thảo luận tự do, mỗi nghị phụ chỉ được nói tối đa 3 phút,
và chỉ được trả lời 1 lần mà thôi nếu cần.
ĐHY Marc Ouellet
ĐHY
Tổng tường trình viên, Marc Ouellet, TGM Québec, Canada đã trình bày một bài dẫn nhập
về các vấn cần bàn đến trong Thượng HĐGM 12 này.
Trong phần thứ I ĐHY lần
lượt nói về việc Thiên Chúa nói với con người; Chúa Giêsu Kitô là Lời của Giao Ước
mới vĩnh cửu; Giáo Hội là Hiền Thê của Ngôi Lời Nhập Thể. Ngài cũng nhấn mạnh đến
Truyền Thống, Kinh Thánh và Huấn quyền của Giáo Hội.
Sang phần thứ II, Lời
Chúa trong đời sống Giáo Hội, ĐHY Ouelett nhắc sự đối thoại của Giáo Hội với Thiên
Chúa, qua Phụng vụ thánh, Thánh Thể, giảng thuyết, việc đọc và cầu nguyện với Lời
Chúa - Lectio divina; tiếp đến là các vấn đề trong việc giải thích Lời Chúa; ý nghĩa
thiêng liêng của Kinh Thánh; khoa chú giải Kinh Thánh và Thần Học. Trong phần
thứ III của bài tường trình dẫn nhập, ĐHY Ouellet nói về Lời Chúa trong sứ mạng của
Giáo Hội: việc rao giảng Tin Mừng nước Thiên Chúa, vấn đề Chúa Giêsu lịch sử trong
các sách Phúc Âm; tiếp đến là thể hiện chứng tá về Thiên Chúa Tình Thương; chứng tá
đại kết; đối thoại với các dân nước và các tôn giáo.
Trong bài giới thiệu
dẫn nhập, ĐHY Ouellet nói đến sự không hài lòng của nhiều tín hữu đối với các bài
giảng, tình trạng này cũng là lý do giải thích tại sao nhiều tín hữu Công Giáo chạy
theo các nhóm tôn giáo khác. ĐHY đề nghị lấp đầy hố trống bằng một văn bản ”được Thánh
Linh soi sáng”, được giải thích một cách đơn sơ và thân tình, giúp cho cuộc gặp gỡ
giữa Chúa Kitô và cộng đoàn. ĐHY nói đến những căng tẳng và xung đột thường xảy ra
cho sự giải thích Kinh Thánh trong Giáo Hội. Ngài nhấn mạnh đến sự khủng hoảng về
chú giải Kinh Thánh làm thương tổn sự hiệp thông của Giáo Hội, vì bầu không khí căng
thẳng, tiêu cực, giữa thần học nơi giới đại học và Huấn quyền của Giáo Hội. ĐHY cũng
mời gọi các nghị phụ suy nghĩ về vấn đề một thông điệp liên quan tới việc giải thích
Kinh Thánh.
Phiên khoáng đại đầu tiên đã kết thúc lúc 12 giờ rưỡi với kinh
Truyền Tin. Trước khi kết thúc, Đức TGM Tổng thư ký đã ngỏ lời cám ơn ĐTC vì sự hiện
diện và đặc biệt là những suy tư sâu xác, với linh đạo thật rõ ràng của ngài.