Vào lúc 9 giỡ rưỡi sáng chúa nhựt hôm qua, đức
thánh cha đã chủ sự Thánh lễ tại đền thờ thánh Phaolô ngoại thành
để khai mạc khóa họp thường lệ lần thứ 9 của Thượng
hội đồng giám mục, bàn về Lời Chúa trong đời sống và sứ
mạng của Giáo hội. Đây là lần đầu tiên mà Thượng
hội đồng giám mục được khai mạc tại đền
thánh Phaolô, và có lý do của nó: một đàng vì chúng ta đang trong
năm thánh kỷ niệm 2000 năm sinh nhật của ngài, và đàng
khác, vị thánh tông đồ đã hiến trót cuộc
đời cho việc rao giảng Lời Chúa, và trở nên tấm gương cho Giáo hội.
Cùng đồng tế với đức Bênêđictô XVI là các nghị
phụ và các cộng sự viên: 52 hồng y, 14 giám mục thuộc các Giáo hội Đông phương,
45 tổng giám mục, 130 giám mục, 85 linh mục (gồm các nghị phụ cũng như
các chuyên viên). Các lời nguyện và bài đọc Sách thánh trích
từ bài lễ chúa nhựt XXVII Thường niên. Thánh lễ kết thúc lúc 11 giờ
rưỡi, và đức thánh cha trở về Vatican để chủ sự
buổi đọc kinh Truyền tin. Trong bài huấn dụ, ngài đã giải
thích ý nghĩa của cơ quan Thượng hội đồng giám mục,
được thành lập năm 1965, nhằm thắt chặt sự thông hiệp giữa hàng
giám mục thế giới với vị kế nhiệm thánh Phêrô, qua việc thông tin và bàn luận về những
vấn đề quan trọng của Giáo hội. Bên thềm phiên họp lần này bàn về Lời
Chúa, Đức Thánh Cha cũng nói đến một dự án do đài truyền
hình RAI của Italia khởi xưóng với nhan đề “đọc
Kinh Thánh ngày đêm”, bắt đầu từ 7 giờ chiều chúa nhựt hôm qua,
với chương đầu tiên của sách Sáng thế do chính ngài đọc,
và kéo dài trong vòng 139 giờ, cho đến 1 giờ 25 trưa thứ
bảy sắp tới, với sự tham gia của gần 1200 người, thuộc 50 quốc gia.
Nhờ đài truyền hình, truyền thanh cũng như internet, Kinh
thánh sẽ được mang đến các gia đình.
Trước
hết, chúng tôi xin dịch nguyên văn bài huấn dụ trước
khi đọc kinh Truyền tin, và tiếp đến, chúng tôi sẽ tóm
lược bài giảng Thánh lễ.
Anh chị em thân mến
Sáng nay, với
Thánh lễ tại đền thánh Phaolô ngoại thành, khóa họp thường lệ lần thứ Chín cua Thượng
hội đồng Giám mục đã được khai mạc. Thượng hội đồng sẽ tiếp diễn ở Vatican trong vòng
3 tuần lễ, bàn về đề tài: “Lời Chúa trong đời sống và sứ mạng của Giáo hội”. Anh
chị em đã biết giá trị và chức năng của Thượng hội đồng các giám mục, gồm các đại
biểu của toàn thể hàng giám mục, và được triệu tập để mang lại cho vị kế nhiệm thánh
Phêrô sự trợ giúp hữu hiệu, qua việc biểu lộ và củng cố dây thông hiệp của Giáo hội.
Đây là một cơ quan quan trọng, do vị tiền nhiệm của tôi là đức Phaolô VI thiết lập
vào tháng 9 năm 1965 (Tự sắc Apostolica sollicitudo), trong giai đoạn chót
của công đồng Vaticanô II, nhằm thực thi một quyết nghị hàm chứa trong sắc lệnh về
tác vụ Giám mục (Christus Dominus, số 5). Mục tiêu của Thượng hội đồng giám
mục là: cỗ võ sự hợp nhất và hợp tác giữa giáo hoàng và các giám mục trên khắp thế
giới; cung cấp những thông tin trực tiếp và chính xác về tình hình và những vấn đề
của Giáo hội; đẩy mạnh sự hoà hợp về đạo lý và hoạt động mục vụ; đối diện với những
đề tài có tầm quan trọng và hiện đại. Những chức năng này được phối hợp nhờ Văn phòng
Tổng thư ký, đặt dưới sự điều hành trực tiếp của giám mục Rôma.
Chiều kích
“Hội đồng” là một yếu tố cấu thành của Giáo hội, được quy tụ từ khắp mọi dân tộc và
văn hóa để trở nên một trong Chúa Kitô, và đi theo Người là “đường, sự thật, sự sống”
(Ga 14,6). Thực vậy, danh từ synodos gốc hy lạp gồm bởi giới từ syn
(nghĩa là cùng nhau) và odos (nghĩa là đường), gợi lên ý tưởng là “cùng đi,
đồng hành”, và đây là kinh nghiệm của Dân Thiên Chúa trong lịch sử cứu độ. Ở khóa
họp thường lệ khai diễn hôm nay, sau khi đón nhận ý kiến của nhiều người, tôi đã chọn
đề tài “Lời Chúa” để đào sâu trong đời sống và sứ mạng của Giáo hội, dưới viễn tuợng
mục vụ. Công cuộc chuẩn bị đã được tham gia rất là sâu rộng từ các Giáo hội điạ phương
trên khắp thế giới. Họ đã gửi những góp ý về Văn phòng Tổng thư ký, và Văn phòng đã
soạn thảo Tài liệu làm việc, dụa theo đó, 253 nghị phụ (51 Phi châu, 62 Mỹ châu, 41
Á châu, 90 Âu châu, 9 Đại dương châu) sẽ trao đổi ý kiến, với sự góp phần của nhiều
chuyên viên và dự thính viên, nam nữ, cũng như những “đại biểu huynh đệ” của các Giáo
hội và vài thượng khách.
Anh chị em thân mến, tôi xin mời tất cả hãy nâng đỡ
các công việc của Thượng hội đồng bằng lời cầu nguyện, cách riêng qua việc nài xin
sự chuyển cầu của đức Trinh nữ Maria, người môn sinh tuyệt hảo của Lời Chúa.
Như
đã nói trên, các bài đọc Sách Thánh của Thánh lễ khai mạc Thượng hội đồng được trích
từ bài lễ chúa nhựt 27 mùa Thường niên, với bài Phúc âm thuật lại dụ ngôn về những
tá điền bất nhân. Phần chính của bài giảng đã dựa trên dụ ngôn đó. Trước hết, khi
nghĩ đến những tá điền đã giết hại các kẻ được ông chủ sai đến để thu lượm kết quả,
Đức Thánh Cha tự hỏi: phải chăng điều này cũng đang xảy ra vào thời đại chúng ta,
khi con người không những không đếm xỉa đến luật lệ của Thiên Chúa, mà còn muốn gạt
bỏ Thiên Chúa ra khỏi đời sống? Chúng ta đang chứng kiến nhiều quốc gia trước đây
nổi bật về nếp sống đạo và phong phú ơn thiên triệu, nhưng ngày nay đã trở nên nguội
lạnh. Hơn thế nữa, có những người tuyên bố “Thượng đế đã chết rồi” và họ tự phong
mình làm “Thượng đế”, làm bá chủ định mạng và thế giới, tự ý tung hoành, muốn làm
bất cứ điều gì theo sở thích. Tuy nhiên, khi con người loại bỏ Thiên Chúa ra khỏi
cuộc đời, thì liệu nó có được hạnh phúc hơn không? Khi con người tự xưng làm chủ vận
mệnh và lịch sử, thì liệu họ có kiến tạo được một thế giới tự do, công lý hoà bình
không? Hay là ngược lại, thế giới này đang ở dưới sự thống trị của bạo lực, ích kỷ,
bóc lột.
Dù sao, sứ điệp của bài Phúc âm mang lại một tia hy vọng: vườn nho
sẽ không bị huỷ diệt. Thiên Chúa không bỏ rơi vườn nho của mình. Ngài để cho các tá
điến bất chính bị cuốn trôi theo ý đồ đen tối của chúng, nhưng Ngài đã gọi những người
khác trung thành để vào vườn nho của mình. Chúa Giêsu là ví mình là “cây nho đích
thực”, và ban cho những ai tháp nhập vào với mình được hưởng sự sống dồi dào. Người
đã bị sát hại, nhưng Người đã sống lại: sự ác không phải là lời cuối cùng, nhưng chính
Đức Kitô mới là lời hằng sống. Giáo hội có trọng trách rao giảng Tin mừng đó, theo
gưong thánh Phaolô. Dĩ nhiên, trước đó, các tín hữu phải tự cảnh giác, làm sao để
cho Lời Chúa phát sinh hoa trái trong cuộc sống của mình, qua việc chăm chú lắng nghe
Lời Chúa và để cho Lời Chúa biến đổi cuộc sống của mình. Kế đó, Giáo hội cần phải
rao truyền Lời Chúa cho thế gới hôm nay, khi mà còn biết ban dân tộc chưa biết Chúa
Kitô.
Trong phần kết luận, Đức Thánh Cha cũng nêu bật rằng các tín hữu cần
được nuôi dưỡng bằng Lời Chúa cũng như bởi Mình Thánh Chúa, như công đồng Vaticanô
II đã viết. Xin Đức Mẹ Maria giúp cho chúng ta biết lưu giữ Lời Chúa nhờ việc suy
niệm trong tâm hồn.