Papież w Pałacu Elizejskim

Rozpoczęła się 10. podróż zagraniczna Benedykta XVI. Choć oficjalną jej okazją jest 150-lecie objawień lourdzkich, to gospodarzom wizyty bardzo zależało, by była to pielgrzymka do Francji, a nie tylko do pirenejskiego sanktuarium.

O to, by Ojciec Święty odwiedził Paryż, zabiegały zarówno miejscowe władze kościelne, jak i świeckie. Francja chętnie manifestuje swoją specyfikę, gdy chodzi o relacje ze Stolicą Apostolską (dotyczy to także stosunków wewnątrzkościelnych). Nikomu tu jednak nie zależy na podtrzymywaniu czy tworzeniu mitów. Francja jest oczywiście krajem laickim i zlaicyzowanym, jednak nowe zjawiska społeczne stawiają ten kraj i wspólnotę wierzących przed nowymi wyzwaniami. Takim wyzwaniem jest na przykład obecność muzułmańskich imigrantów i związane z tym problemy, także w wymiarze tożsamości kulturowej Francuzów. Z kolei Kościół, przeżywający od lat wewnętrzny kryzys, wydaje się powoli odradzać, także, gdy chodzi o religijność popularną, której wyrazem jest właśnie Lourdes. Jak stwierdził arcybiskup Paryża, kard. André Vingt-Trois, papieska wizyta będzie dla katolików okazją „do pogłębienia ich udziału w życiu Kościoła”.

Do tych wyzwań nawiązał Benedykt XVI już w samolocie, rozmawiając w drodze z dziennikarzami. Stwierdził, że „laickość nie jest sprzeczna z wiarą” i że dotyczy to zarówno Francuzów, jak i wszystkich współczesnych chrześcijan. „Ważne jest z radością przeżywać wolność naszej wiary – powiedział Papież, dodając, że świadectwo wiary jest niezbędne społeczeństwu.

Pierwszym oficjalnym punktem papieskiej pielgrzymki było powitanie w Pałacu Elizejskim. Urzędujący prezydent Nicolas Sarkozy kilkakrotnie wypowiadał się pozytywnie na temat roli wiary w życiu publicznym, jednak niewiele do tej pory z tego wynikło. Znakiem szczególnego szacunku dla Papieża ze strony głowy państwa było odejście od protokołu i osobiste powitanie Benedykta XVI już w południe na lotnisku Orly. Witając Papieża półtorej godziny później w Pałacu Elizejskim, Sarkozy najpierw rozmawiał osobiście z Ojcem Świętym. Natomiast w oficjalnym sugestywnym przemówieniu nawiązał do drogiej Benedyktowi XVI kwestii racjonalności wiary. Zaznaczył, że demokracja powinna prowadzić dialog z religiami. Stąd jego postulat „pozytywnej laickości”, gdzie wiara mogłaby przyczyniać się do nadawania, także w wymiarze społecznym, głębszego sensu ludzkiemu życiu wobec wyzwań współczesności, jak postęp gospodarczy, czy bioetyka.

„Laickość pozytywna, otwarta, to zaproszenie do dialogu, tolerancji i poszanowania. To szansa i pomoc, dodatkowy wymiar nadany debacie publicznej. To zachęta dla religii, jak i dla wszystkich prądów myślowych” – mówił Nicolas Sarkozy. Zaznaczył, że jest to wyzwanie, bowiem „jeszcze trzydzieści lat temu nikt z poprzedników nie mógł wyobrazić sobie ani podejrzewać, z jakimi kwestiami mamy dziś do czynienia”.

Nawiązując do jubileuszu Lourdes, prezydent Sarkozy z uznaniem mówił o wkładzie Kościoła w obronę godności każdego człowieka, także chorego, cierpiącego i znajdującego się w jakiejkolwiek potrzebie. Złożył też wyrazy solidarności z chrześcijanami prześladowanymi na Bliskim Wschodzie oraz życzył poprawy w dziedzinie wolności religijnej w krajach Azji. Wyraził przekonanie, że Kościoły powinny brać czynny udział w procesach pokojowych, zwłaszcza w obliczu odradzającego się tu i ówdzie fanatyzmu. Zaznaczył przy tym, że religia i duchowość nie są zagrożeniem dla demokracji i laickości, bowiem odpowiadają na ludzką potrzebę nadziei.

Dodajmy, że zgodnie z tradycją prezydent Francji jest z urzędu kanonikiem bazyliki św. Jana na Lateranie. Nicolas Sarkozy objął tę funkcję dziewięć miesięcy temu, podczas swej wizyty w Wiecznym Mieście, kiedy to także spotkał się z Papieżem. Do tego wydarzenia nawiązał Benedykt XVI, przypominając, że z Francją łączą go osobiste więzi z przeszłości. Powrócił także do kwestii obecności wiary w życiu publicznym i do chrześcijańskich korzeni Francji.

Drugim ważnym punktem dzisiejszego dnia papieskiej wizyty we Francji będzie spotkanie ze światem kultury w Collège des Bernardins. Można powiedzieć, że spotkanie to nie mogło się nie odbyć. Benedykt XVI jest bowiem członkiem zagranicznym Akademii Nauk Moralnych i Politycznych prestiżowego Instytutu Francuskiego. Do tego punktu papieskiej wizyty w Paryżu często odwoływała się też francuska prasa, porównując je do słynnego przemówienia Ojca Świętego w Ratyzbonie.

Przed spotkaniem ze światem kultury Benedykt XVI przyjmie w nuncjaturze przedstawicieli wspólnoty żydowskiej. Natomiast na wieczór przewidziano nieszpory w katedrze Notre Dame z udziałem duchowieństwa, po czym Ojciec Święty pozdrowi młodzież zgromadzoną na placu przed katedrą. To ostatnie wydarzenie będzie jedynym oficjalnym spotkaniem Papieża z młodymi, na które wybiera się także młoda Polonia z pracującymi w Paryżu siostrami nazaretankami.

„Nawet jak będzie lało, to i tak nam nie przeszkadza. Pielgrzymkę swoją rozpoczniemy modlitwą – powiedziały Radiu Watykańskiemu nazaretanki z Paryża. – To będzie prawdziwa pielgrzymka, na której nie zabraknie pewnie też modlitwy różańcowej. I tak naprawdę jeszcze nie wiemy, co dalej, co nas będzie czekało w drodze, jak młodzież też przyjmie to wszystko. Mamy nadzieję, że to spotkanie wśród tej młodzieży, z którą my się wybieramy, w jakimś sensie obudzi wiarę w tych młodych ludziach, z którymi my chcemy pójść i w tych ludziach, których spotkamy tam na ulicach. Tutaj też chodzi nam o społeczeństwo francuskie. To będzie świadectwo dla tej różnorodności, jaka jest w Paryżu, dla różnych religii, dla różnych wyznań czy też dla tych, którzy w ogóle nie wierzą, iż to będzie świadectwo, że chrześcijaństwo jest żywe, że wspólnota chce powitać głowę Kościoła katolickiego. To świadectwo tych, którzy pójdą i sposób, w jaki będą uczestniczyć w liturgii, też będzie znakiem może dla tych, którzy będą się z boku przyglądać” – powiedziały siostry nazaretanki.

Noc Papież spędzi w nuncjaturze apostolskiej. 13 września po Mszy na Placu Inwalidów Benedykt XVI opuści Paryż i uda się do Lourdes, gdzie rozpocznie się druga część pielgrzymki.

T. Cieślak SJ, Francja, RV