Audiencja ogólna: katecheza o Pseudo-Dionizym

O nauczaniu tajemniczego teologa z VI wieku, który pisał pod pseudonimem Dionizego Areopagity, Benedykt XVI mówił na audiencji ogólnej. Zachowały się cztery jego traktaty: Imiona Boskie, Teologia mistyczna, Hierarchia niebieska i Hierarchia kościelna oraz dziesięć listów. W improwizowanej katechezie Ojciec Święty przypomniał, że Pseudo-Dionizemu chodziło o włączenie mądrości greckiej w przepowiadanie Ewangelii. Nie szukając polemik, wskazywał, że cały wszechświat oddaje chwałę Bogu. Stąd Boga odnajdujemy nie poprzez abstrakcyjne rozważania, tylko oddając Mu chwałę, modląc się. Jego teologia była liturgiczna, a zarazem głęboko osobista, mistyczna.

Pseudo-Dionizy podejmuje refleksję nad sposobami poznania Boga. Rozpoczynając od drogi pozytywnej, usiłuje określić Boga posługując się tytułami, jakie znajdujemy w Biblii: „Światło”, „Życie”, „Dobro”, „Piękno”, „Mądrość”. Szybko jednak odkrywa, że rzeczywistość Boga wyrasta poza ludzkie możliwości poznania – Bóg jest niewidzialny, niepojęty, nieosiągalny. Nie przeszkadza to jednak w nawiązaniu z Nim żywego kontaktu, bo Bóg objawia się jako osoba, a dialog pomiędzy kochającymi się osobami dokonuje się nie tylko za pomocą słów, ale też za pomocą znaków. Dlatego mistyka Pseudo-Dionizego opiera się na wewnętrznej dyspozycji, która nie zamyka Boga w abstrakcyjnych pojęciach, ale angażuje całą osobę ludzką w dialogu, który prowadzi do jej przemiany w człowieka nowego.

Papież przypomniał, że mistyczną teologię Pseudo-Dionizego podjęli pisarze średniowieczni, którzy – jak św. Bonawentura – wskazywali, że „Miłość widzi więcej niż rozum. W ciemnościach rozumu to właśnie miłość jest okiem” – powiedział Benedykt XVI. Zauważył, że dzisiaj Pseudo-Dionizy jawi się jako prekursor współczesnego dialogu chrześcijaństwa z mistycznymi teologiami Azji.

„Widać, że dialog nie rodzi się z powierzchowności – mówił Ojciec Święty. – Tam, gdzie ktoś odkrywa głębię spotkania z Chrystusem, otwiera się też szeroka przestrzeń dla dialogu. Tam, gdzie ktoś odkrywa światło prawdy, znajduje światło dla wszystkich, rozpraszające polemiki i ułatwiające wzajemne zrozumienie, rozmowę, zbliżenie. Droga dialogu polega właśnie na przebywaniu blisko Boga w Chrystusie, na zanurzeniu w głębi spotkania z Chrystusem, w doświadczeniu prawdy dającej światło i uzdalniającej do wychodzenia ku innym. A światło prawdy jest światłem miłości. Ostatecznie mówi nam: obierajcie codzienną drogę pokornego doświadczenia wiary. W ten sposób serce staje się wielkie, zdolne nie tylko widzieć, ale i oświecić rozum, by zauważył piękno Boga”.

Ojciec Święty zachęcił, aby także mądrość współczesnych czasów wykorzystać do głoszenia Ewangelii i odnajdywania piękna wiary w spotkaniu z Chrystusem.

Papieskiej katechezy na Placu św. Piotra wysłuchało kilkadziesiąt tysięcy wiernych, w tym półtora tys. Polaków. Było wśród nich 63 dzieci, które w kościele polskim w Rzymie przystąpiły do I Komunii św. Obecni byli również księża jezuici kończący w Jastrzębiej Górze ostatni etap formacji zakonnej.

Słuchaj papieskich pozdrowień po polsku:

„Pozdrawiam pielgrzymów z Polski, a szczególnie dzieci, które po raz pierwszy przystąpiły do Komunii św. Drogie dzieci, niech Pan Jezus zawsze mieszka w waszych sercach, aby były pełne Bożej miłości. Niech Jego obecność uświęca was i wasze rodziny. Serdecznie wam błogosławię”.

Z wypowiedzi pielgrzymów:

jp/ rv