365 ditë me njerëz e ngjarje që ia ndryshuan faqen botës.
(07.05.2008 RV)7 maj: “Zoja
e Dhimbshme” – art i dhëmbshurisë Ç’ do të thotë ‘Zoja e Dhimbshme”? Është
një kompozim tepër i thjeshtë, në pikturë ose në skulpturë, i bukur, e njëkohësisht,
tepër i trishtuar. Paraqet dy figura: Jezusin e Nënën e tij, Marinë. Jezusi ka vdekur
e sapo e kanë ulur nga kryqi e Maria e pushton në krahë, për t’i dhënë lamtumirën
e fundme, para se ta mbyllin në varr. Ja ç’do të thotë ‘Zoja e Dhimbshme’. Në botë
ka mijëra kompozime të këtyre dy figurave, sepse kjo skenë tragjike i frymëzoi, posaçërisht
në Mesjetë, e vijon t’i frymëzojë ende, piktorët e skulptorët. Të themi të vërtetën,
kjo skenë nuk përshkruhet në Bibël: ungjilltarët tregojnë vetëm se Maria ishte pranë
kryqit të Jezusit. Por edhe pse historia nuk ndalohet tek hollësitë, ne mund ta marrim
me mend se Maria e shoqëroi të Birin deri në fund të fundit… S’ka asnjë dyshim se
kështu duhet të ketë ndodhur. Në Mesjetë ‘Zoja e Dhimbshme’ ishte një nga figurat
që kërkoheshin më shumë nga të krishterët, të cilët e kishin zakon të luteshin vazhdimisht
para Saj, sepse u ngjallte ndjenja thellësisht njerëzore. Të gjithë e kuptojnë
vuajtjen e Marisë, në sa e shikojnë të përkulur mbi të Birin, e të gjithë e ndjejnë
thellë në shpirt vuajtjen e Nënës Hyjnore, si të ishte vuajtja e tyre. Kjo ikonë
u mundëson të krishterëve t’i ndjejnë çastet e tmerrshme që jetoi Jezusi, shumë më
tepër se ndonjë fjalim mbi vdekjen e Zotit. Çastet e fundme të jetës së Krishtit quhen‘Mundimet
e Zotit’, term që do të thotë ‘vuajtje’. Skalitja ose pikturimi i Zojës së Dhimbshme
e ndihmon njeriun, që e shikon, t’i vijë thellësisht keq për Jezusin, të vuajë së
bashku me Të (të të vijë keq do të thotë pikërisht të vuash bashkë me…). Në epoka
të ndryshme, të krishterët i tërhoqi herë një çast i jetës së Jezusit e herë një tjetër.
Në Mesjetë meshtarët vinin në qendër të vëmendjes pikërisht Mundimet e Krishtit, duke
nënvizuar se historia e Jezusit nuk është tregim, që mund ta dëgjosh i çkujdesur,
por është historia e vërtetë e Hyjjit që u bë njeri e vuajti për njerëzit: prandaj
kjo histori duhet dëgjuar me zemër, duke vuajtur së bashku me Jezusin. E njeriu
që i jetoi me gjithë zemër vuajtjet e Jezusit e që mund t’i ndihmojë të krishterët
t’i ndjejnë këto vuajtje, është, pa dyshin, Nëna e Zotit.Prandaj në Mesjetë u kompozuan
vazhdimisht ikona të ‘Zojës së Dhimbshme’, duke u kujtuar të gjithëve se para lumnisë
dhe ngjalljes së Jezusit, ishin dhimbja e tmerrshme e vuajtja e patregueshme e vdekjes
së tij.