Tổng tu nghị dòng Don Bosco và hiện tình của dòng trên thế giới

Phỏng vấn LM Pascual Chavez, Bề Trên tổng quyền dòng Don Bosco về tổng tu nghị thứ 26 và tình hình của dòng trên thế giới

Tổng Tu Nghị lần thứ 26 của dòng Don Bosco đã khai mạc hôm 3-3-2008 tại Roma đưới quyền chủ tọa của Cha Bề Trên Tổng Quyền Pascual Chavez, và sự tham dự của 233 đại biểu của dòng đến từ khắp nơi trên thế giới, trong đó có 3 vị người Việt Nam. Tổng tu nghị sẽ kéo dài cho tới ngày 12-4-2008. Đề tài của Tổng Tu Nghị là khẩu hiệu của thánh Gioan Don Bosco ”Xin cho con các linh hồn và hãy cất mọi sự khác”.

Hiên nay dòng Salesien có 15.750 tu sĩ gồm 10.720 linh mục, 2.092 trợ sĩ, 2.805 chủng sinh, 17 Phó tế vĩnh viễn, 116 Giám Mục và 484 tập sinh, hiện diện tại 128 quốc gia với 1847 nhà trên toàn thế giới.

Trong sứ điệp gửi tổng tu nghị, Đức Thánh Cha Biển Đức 16 khích lệ các tu sĩ dòng Salésien tiếp tục hăng say thi hành công tác tông đồ theo gương thánh tổ phụ Gioan Bosco. Đức Thánh Cha khẳng định rằng theo gương Thánh Sáng Lập kính mến, các tu sĩ Salésien phải được lòng nhiệt thành tông đồ nung nấu. Giáo Hội hoàn vũ và các Giáo Hội địa phương nơi họ hội nhập đang mong đợi nơi họ một sự hiện diện hăng say làm tông đồ và lòng nhiệt thành táo bạo truyền giảng Tin Mừng... Việc rao giảng này phải là biên cương chính yếu và ưu tiên trong sứ mạng của các tu sĩ Salésien ngày nay. Sứ mạng ấy tuy có nhiều công tác và thách đố cấp thiết cũng như các lãnh vực hoạt động rộng lớn, nhưng trách vụ căn bản trong sứ mạng này vẫn là đề nghị mọi người sống cuộc nhân sinh như Chúa Giêsu đã sống.

Đức Thánh Cha cũng ghi nhận rằng ”Đoàn sủng của các tu sĩ Salésien đặt họ trong một vị thế ưu tiên có thể đề cao giá trị sự đóng góp của giáo dục trong lãnh vực truyền giáo cho giới trẻ. Thực vậy, nếu không có giáo dục, thì không thể có truyền giảng Tin Mừng sâu xa và lâu bền, sẽ không có sự tăng trưởng và trưởng thành, sẽ không có sự thay đổi não trạng và văn hóa”.

Trước đó Đức Thánh Cha nhắn nhủ các tu sĩ Salésien rằng: ”Trong thời đại bị phân hóa và mong manh như ngày nay, điều quan trọng là khắc phục sự phân tán trong thái độ duy hoạt động và vun trồng đời sống thiêng liêng thống nhất, bằng cách thủ đắc một sự thần bí sâu xa và một sự vững chắc về tu đức học. Điều này sẽ nuôi dưỡng sự dấn thân tông đồ và bảo đảm hiệu năng mục vụ”.

Một cách cụ thể hơn, Đức Thánh Cha kêu gọi các tu sĩ Salésien đặc biệt chú ý đến việc đọc và cầu nguyện với Kinh Thánh, và Thánh Thể được cử hành hằng ngày là ánh sáng và sức mạnh đời sống thiêng liêng của tu sĩ Salésien. Họ nuôi dưỡng cuộc sống thường nhật của mình bằng việc lắng nghe và suy gẫm Lời Chúa, giúp đỡ giới trẻ và các tín hữu giáo dân đề cao giá trị của Lời Chúa trong đời sống thường nhật của họ và nỗ lực diễn tả Lời Chúa qua chứng tá hằng ngày”.

Tổng tu nghị dòng Don Bosco đã được khai mạc với thánh lễ đồng tế do cha Bề trên Tổng quyền chủ sự. Tiếp đó, tại Hội trường, khóa họp được khởi sự với thánh ca cầu xin Chúa Thánh Thần. Đức Hồng Y Franc Rodé, Tổng trưởng Bộ tu sĩ, đã tuyên đọc sứ điệp trên đây của Đức Thánh Cha. Hiện diện trong dịp này cũng có 3 vị Hồng Y thuộc dòng Don Bosco gồm Đức Hồng Y Farina, thư viện trưởng của Tòa Thánh, Đức Hồng Y Trần Nhật Quân, Giám Mục Hong Kong và Đức Hồng Y Obando Bravo, nguyên Tổng Giám Mục Managua, Nicaragua, cùng với nhiều Giám Mục khác cùng dòng.

Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn Linh Mục Pascual Chavez, về Tổng Tu Nghị và tình hình của dòng trên thế giới hiện nay.

Hỏi: Thưa cha Bề Trên, tình hình của dòng Don Bosco trên thế giới hiện nay ra sao?

Đáp: Hiện tình của dòng tốt, cả khi không thể phủ nhận rằng trong các năm vừa qua chúng tôi chứng kiến số tu sĩ giảm sút. Thế rồi bên Tây Âu tuổi trung bình của các tu sĩ tiếp tục ngày càng cao và số ơn gọi rất ít. Trong khi tại châu Mỹ Latinh tình hình dậm chân tại chỗ, vì số các tập sinh tốt, nhưng thiếu điều mà chúng ta gọi là sự mạnh mẽ của ơn gọi. Tuy nhiên tạ ơn Chúa, tại các nơi khác trên thế giới có các dấu chỉ khích lệ.

Hỏi: Đó là những vùng nào thưa cha?

Đáp: Chẳng hạn bên Đông Âu tại các nước như Balan, Slovac và Ucraine số ơn gọi đông. Tôi cũng nghĩ tới Phi châu, nơi có nhiều ơn gọi, nhưng cần phải tuyển chọn kỹ lưỡng hơn. Đặc biệt đông ơn gọi là vùng nam Á châu, Ấn Độ nơi các tu sĩ Salesien đã lên tới 2.500 người, và Việt Nam, là nơi mặc dù tình hình khó khăn, số tu sĩ đã được 300.

Hỏi: Cha giải thích hiện tượng ơn gọi gia tăng trong các vùng này như thế nào?

Đáp: Khi muốn, thì Chúa làm các phép lạ. Sự gia tăng số tu sĩ tại Ấn Độ và Việt Nam không phải là kết qủa của một chiến thuật hay một chương trình truyền giáo đặc biệt. Nó cũng là hoa trái của sự dấn thân lớn trong việc rao giảng Tin Mừng của biết bao nhiêu tu sĩ Salesien, nhưng chắc chắn trong sự phát triển này ngón tay lôi cuốn thần diệu của Thiên Chúa đã là yếu tố định đoạt.

Hỏi: Điều này liên quan tới số lượng hay phẩm chất của ơn gọi thưa cha?

Đáp: Cám ơn Chúa, đặc sủng của thánh Don Bosco vẫn còn sống động trong Dòng của chúng tôi. Mặc dù có khoảng cách không gian và thời gian giữa chúng tôi và cha thánh lập dòng, các tu sĩ Salesien không còn là một thực thể đa số là người gốc Italia như cách đây 120 năm nữa, tôi tin rằng các trực giác của thánh Don Bosco vẫn còn giá trị đối với ngày nay, và phải luôn luôn là một sự kiện đối với sinh hoạt mục vụ của chúng tôi.

Hỏi: Đâu là các đề tài được thảo luận trong tổng tu nghị thứ 26 này thưa cha?

Đáp: Vấn đề quan trọng nhất, mà chúng tôi phải đương đầu, liên quan tới sứ mệnh đặc thù của chúng tôi đối với người trẻ. Cần phải duy trì được thế quân bình giữa số tu sĩ giảm sút và rất nhiều cơ sở mà chúng tôi phải điều hành và phối hợp, mà không xa cách thực tại của người trẻ ngày nay. Vì nếu chúng ta xa cách người trẻ, thì kết cục là chúng ta sẽ không hiểu người trẻ nữa. Đối với cha thánh Don Bosco, gần gũi người trẻ, lắng nghe họ nói, với tình yêu thương, là yếu tố nòng cốt trong sư phạm của người, với mục đích là đưa họ tới với Chúa Giêsu, để khiến cho họ trở thành các tín hữu Kitô tốt lành và các công dân lương thiện. Và chỉ có Thiên Chúa mới biết người trẻ ngày nay cần đến Chúa Giêsu biết bao nhiêu cho thiện ích tinh thần của họ và cho cả hạnh phúc đời này của họ nữa.

Hỏi: Tổng tu nghị có thảo luận vấn đề ơn gọi không?

Đáp: Chắc chắn là có rồi. Đây là vấn đề gắn liền với vấn đề vừa nói. Nếu các tu sĩ Salesien có khả năng đến với giới trẻ, và nếu họ làm điều đó một cách tươi vui như cha thánh Don Bosco đã dậy, qua một đề nghị giáo dục khiến cho các dự án trong đời sống của người trẻ trưởng thành, thì khi đó với sự trợ giúp của Thiên Chúa, sẽ dễ dàng làm nảy sinh ra các ơn gọi mới hơn, sẽ có thể có nhiều thợ mới đến làm việc trong vườn nho của Chúa hơn.

Hỏi: Sự kiện ơn gọi gia tăng mạnh mẽ trong các vùng đất không có lịch sử Kitô giáo như các vùng đất Á châu, cũng đặt ra vấn đề hội nhập văn hóa. Đây cũng là một đề tài của tổng tu nghị, có đúng thế không thưa cha?

Đáp: Vâng, đúng thế. Trong toàn vùng Á châu Kitô giáo được nhìn như là tôn giáo tây phương. Vì thế hòa tan căn tính Kitô với căn tính ấn độ là cả một vấn đề. Nhưng việc hội nhập văn hóa là điều cần thiết. Ngay cả đôi khi có nguy cơ muốn duy trì một tâm thức, một hình thái tư tưởng trên thực tế không thích hợp với đặc thái của Kitô giáo. Chẳng hạn như tính cách duy nhất của ơn cứu rỗi mà Chúa Giêsu đem đến cho loài người. Đôi khi xem ra nó cũng làm nảy sinh ra tranh luận ngay giữa các tu sĩ của dòng, vì việc hiểu lầm sự tôn trọng phải có đối với các tôn giáo khác. Và đây không phải là điều duy nhất gây ra tranh luận bên trong dòng.

Hỏi: Thưa cha Chavez, cha cũng là Chủ tịch Liên hiệp Bề trên tổng quyền các dòng nam. Từ chức vị này cha thấy tình hình cuộc sống tu sĩ trong Giáo Hội Công Giáo như thế nào?

Đáp: Cũng như xảy ra trong dòng của chúng tôi, cuộc sống tu trì trong Giáo Hội Công Giáo có các ánh sáng và các bóng tối của nó. Tình trạng dòng nào cũng giống nhau trong bối cảnh chung hiện nay. Tuy nhiên tôi thấy rằng cuộc sống thánh hiến vẫn là một tài nguyên khổng lồ của Giáo Hội. Thật ra thường khi các tu sĩ nam nữ các dòng là những người đứng hàng tiền đạo trong nhiệm vụ rao truyền Tin Mừng, từ nay không chỉ liên quan tới các vùng truyền giáo, mà cũng liên quan tới các quốc gia có truyền thống Kitô lâu đời nữa.

Hỏi: Hơn bao giờ hết hiện nay dòng Salesien có nhiều tu sĩ trong hàng Hồng Y và nhiều nhân viên làm việc trong các cơ quan trung ương của Tòa Thánh. Đây là môt tài nguyên hay là một gánh nặng thưa cha?

Đáp: Dĩ nhiên đối với dòng chúng tôi đây là một vinh dự, khi có một vài tu sĩ của dòng có thể phục vụ gần Đức Thánh Cha trong guồng máy đại đồng của Giáo Hội. Tôi tin rằng từ trên trời cha thánh Don Bosco mỉm cười nhìn tất cả các thực tại này. Nhưng các tu sĩ Salesien chúng tôi không có và không tìm các đặc ân đặc sủng hay có các lối đi đặc biệt để tiến thân.

Hỏi: Cả đôi khi một tu sĩ Salesien được chỉ định làm Giám Mục, nhưng không phải chỉ có các tu sĩ Salesien, có người nêu bật ngay rằng đó là vì có hơi hướng dòng tu... cha nghĩ sao?

Đáp: Vâng, tôi hiểu sự kiện này. Nhưng như tôi biết trong các năm qua số các Giám Mục Salesien ổn định: các vị luôn vào khoảng 110-115 vị. Trong nghĩa này thì không có hiện tượng trăm hoa đua nở.
 
(Avvenire 2-3-2008; 4-3-2008)

Linh Tiến Khải