Đức Thánh Cha tiếp kiến đoàn thẩm phán Tòa Thượng Thẩm Rota

VATICAN. ĐTC Biển Đức 16 đề cao giá trị các án lệ của tòa Thượng Thẩm Rota ở Roma cho các tòa án hôn phối khác trong toàn thể Giáo Hội.

Ngài bày tỏ lập trường trên đây trong buổi tiếp kiến sáng ngày 26-1-2008, dành cho các thẩm phán, luật sư và nhân viên các cấp của Tòa Thượng Thẩm Rota ở Roma, nhân dịp khai mạc năm tư pháp mới. Buổi tiếp kiến năm nay cũng có một sắc thái đặc biệt vì là dịp kỷ niệm đúng 100 năm Thánh Giáo Hoàng Piô 10 thiết lập tòa Rota qua Tông hiến Sapienti consilio (1908).

Tòa Thượng Thẩm Rota có nhiệm vụ xét xử các vụ án từ cấp hai trở lên được đệ trình về Tòa Thánh cũng như xử những vụ do giáo luật và ĐTC ủy nhiệm. Hiện nay, đoàn thẩm phán của tòa này gồm 19 vị thuộc nhiều quốc tịch khác nhau, dưới sự hướng dẫn của vị niên trưởng là Đức Cha Antoni Stankiewicz, người Ba Lan. Các phán quyết của tòa Rota vẫn được công bố hằng năm trong một cuốn sách, được coi là tài liệu tham chiếu cho các án địa phương trong Giáo Hội.

Ngỏ lời trong buổi tiếp kiến, ĐTC đã giải thích những lý do tại sao các phán quyết của Tòa Thượng Phẩm Rota có tầm quan trọng về pháp lý, vượt lên trên những vụ án mà tòa này xét xử. Các phán quyết này giúp áp dụng một cách đồng đều các nguyên tắc và qui luật tổng quát về công lý. Chỉ như thế người ta mới kiến tạo một bầu không khí tín nhiệm nơi guồng máy của các tòa án và tránh sự độc đoán của các tiêu chuẩn chủ quan. Ngoài ra, trong mỗi hệ thống tư pháp, đều có một phẩm trật giữa giữa tòa án khác nhau, đến độ nguyên sự kiện có thể khiếu nại lên tòa cấp cao hơn cũng là một dụng cụ thống nhất án lệ”... Tất cả những điều này xuất phát từ sự cần thiết phải thi hành công lý theo những mực thước giống nhau trong tất cả những gì tự nó là tương đồng với nhau”.

Trong lời chào mừng ĐTC đầu buổi tiếp kiến, Đức Cha Stankiewicz niên trưởng tòa Thượng Thẩm Rota nhắc lại rằng tòa này đã có nguồn gốc xa xưa từ thời trung cổ với các hoạt động của các vị thẩm phán tại phủ Giáo Hoàng và tại dinh Tông Tòa. Năm 1331, Đức Giáo Hoàng Gioan 22 đã ban hành Tông Hiến Ratio juris thiết lập một cơ chế vững bền cũng như xác định thẩm quyền rộng lớn cho các vị thẩm phán này về giáo luật và dân luật. Sau khi Nước Tòa Thánh chấm dứt năm 1870, tòa án này cũng chấm dứt và chỉ được tái lập năm 1908 do quyết định của Thánh Giáo Hoàng Piô 10.

Đức Cha Niên trưởng Tòa Thượng Thẩm Rota cho biết trong 100 năm qua, tòa này đã ban hành 12.872 phán quyết chung kết.

Theo cuốn ”Các hoạt động của Tòa Thánh trong năm 2006”, trong năm đó, tòa Rota cứu xét 313 vụ xin tuyên bố hôn nhân vô hiệu. (SD 26-1-2008)

G. Trần Đức Anh OP