Wobec islamu XLVII

As-Salam znaczy „Pokój”
VIII Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce

Wa-s-Salamu alajkum! Pokój z Wami! Pax Vobiscum! Wielokrotnie wypowiadano dziś te proste, a jakże wymowne pozdrowienia. Okazją ku temu było kolejne ogólnopolskie spotkanie chrześcijan i muzułmanów oraz ludzi dobrej woli, którzy zebrali się w Domu Pielgrzyma przy parafii św. Stanisława Kostki w Warszawie, aby wspólnie świętować Dzień Islamu. Już po raz ósmy Episkopat Polski wpisał ten dzień do kalendarium oficjalnych wydarzeń Kościoła w naszym kraju. Warto przypomnieć, że Dzień Islamu obchodzony jest 26 stycznia i przypada na zakończenie „Tygodnia modlitw o jedność chrześcijan”, który z kolei poprzedzony jest Dniem Judaizmu. W takim układzie chrześcijanie rozpoczynają ważny dla nich okres spotkań z żydami, których uznają za „starszych braci w wierze”, a kończą je spotkaniami z „młodszymi braćmi w wierze”, czyli wyznawcami islamu.

Temat tegorocznego spotkania brzmiał: „Pokój w obu tradycjach”. W obecności licznie zgromadzonych gości, wśród których byli przedstawiciele ambasad krajów muzułmańskich w Polsce, gospodarz spotkania, bp Romuald Kamiński, podkreślił rangę tego dnia. W swym przesłaniu Przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi przy Konferencji Episkopatu Polski, nawiązując do nauczania Jana Pawła II i Benedykta XVI oraz listu 138 uczonych muzułmańskich, wskazał podstawowe cele dialogu międzyreligijnego. Zaliczył do nich życie w pokoju i współpracę dla dobra ludzkości. Istotną częścią całego spotkania było odczytanie fragmentów Pisma Świętego i Koranu poświeconych pokojowi.

Poza centralnymi obchodami w Warszawie spotkania odbywają się również w innych miastach. W Poznaniu ks. abp Stanisław Gądecki poprowadził modlitwę z udziałem przedstawicieli Ligi Muzułmańskiej w RP. Obchodom Dnia Islamu w Poznaniu towarzyszyły takie imprezy, jak dyskusja panelowa, wystawa fotograficzna oraz promocja przygotowanej specjalnie na tę okazję książki pod redakcją ks. Jerzego Stranza „Dialog w żywiole wyobraźni”.

Natomiast już wczoraj (25 stycznia) w Misyjnym Seminarium Duchownym Księży Werbistów w Pieniężnie odbyło się spotkanie pt. „Mistyka i pokój”. Pierwszą część tego spotkania wypełnił „Wieczór z poezją Rumiego”. Wiersze słynnego XIII-wiecznego poety i mistyka muzułmańskiego Maulany Dżalala ad-Dina Rumiego recytowali Mahmud Wahedian z Iranu i Ivonna Nowicka. Druga część odbyła się w kaplicy seminaryjnej, gdzie uczestnicy tradycyjnie spotkali się na modlitwie. Jej tegorocznym motywem były słowa: „Pokój Wam!”, które Jezus wypowiedział do apostołów po zmartwychwstaniu, a które kilkakrotnie występują również w Koranie.

29 stycznia spotkanie z okazji Dnia Islamu odbędzie się również w Krakowie. Po nabożeństwie słowa Bożego pod przewodnictwem Metropolity Krakowskiego kard. Stanisława Dziwisza wykład pt. „Pokój w tradycji islamu” wygłosi imam Ali Abi Issa, dyrektor Muzułmańskiego Centrum Kulturalno-Oświatowego we Wrocławiu.

Niezależnie od oficjalnych spotkań w tym dniu wszyscy jesteśmy zaproszeni do modlitwy o pokojowe współistnienie chrześcijan i muzułmanów.

W kontekście tegorocznego tematu warto wskazać na kilka ważnych elementów pomagających zrozumieć, czym jest pokój w islamie. Koran wielokrotnie podkreśla ogromną wartość, jaką dla człowieka stanowi pokój. Jest on właściwym stanem oddającym relację między muzułmanami i pozostałą częścią ludzkości. W tradycji islamskiej as-salam posiada kilka znaczeń. Najważniejszym jest przypisanie tego określenia samemu Bogu. On jest nie tylko źródłem i gwarantem pokoju, ale sam jest Pokojem. W łączności z tym najważniejszym znaczeniem pozostają trzy inne. Pierwsze to zapewnienie bezpieczeństwa i ochrona przeciwko złu. Mówi o tym werset 15, 46: „Zaprawdę, bogobojni znajdą się wśród ogrodów i źródeł: Wejdźcie tutaj w pokoju – bezpieczni”. Drugie oznacza dobroć i przebaczenie: „Jednak przebacz im i powiedz: Pokój" (43, 89). I wreszcie to, które usłyszeliśmy na początku audycji: as-salamu alajkum, „pokój niech będzie z Wami”. Tej koranicznej formule (S. l3, 24) już we wczesnym islamie nadano bardzo oficjalny charakter i włączono ją do rytualnej modlitwy. Na skierowane do muzułmanów pozdrowienie pokoju powinni oni odpowiedzieć pozdrowieniem jeszcze bardziej rozwiniętym albo tym samym. „Kiedy kierują do was pozdrowienie pokoju, to wy jeszcze piękniej pozdrówcie albo oddajcie to [samo] pozdrowienie” (4, 86).

Koran wymienia także warunki, które człowiek musi spełnić, żeby pokój stał się jego udziałem. Pierwszy i najważniejszy to akceptacja Koranu jako słowa Bożego. „Przyszło do was światło od Boga i Księga jasna. Przez nią prowadzi Bóg tych, którzy poszukują Jego zadowolenia, po drogach pokoju, wyprowadza ich z ciemności do światła [...]”. Drugi warunek dotyczy właściwych relacji międzyludzkich. „Oto stworzyliśmy was ludami i plemionami, abyście się wzajemnie znali. Zaprawdę najbardziej szlachetny spośród Was, w obliczu Boga to najbardziej bogobojny spośród was!” (49, 13). Werset ten stanowi niejako wezwanie Boga skierowane do całej ludzkości, aby niezależnie od istniejących różnic dążyła do wzajemnego poznania, zrozumienia, współpracy i do pokojowego współistnienia. Kolejnym warunkiem osiągnięcia pokoju jest odrzucenie szatana. „O wy, którzy wierzycie! Chodźcie w pokoju wszyscy i nie chodźcie śladami szatana. Zaprawdę on jest dla Was Wrogiem jawnym!” – czytamy w drugiej surze Koranu (2, 208). Ktokolwiek odrzuca pokój jest nieposłuszny Bogu i staje się narzędziem w ręku swego największego wroga, szatana. Egzegeci muzułmańscy dopatrują się w tym wersecie przesłania, że wojna, walka i jakikolwiek przelew krwi pochodzą od szatana, którego człowiek musi się strzec.
 
W kontekście istniejących konfliktów na świecie, trudno powiedzieć, że pokój wypełnia świat islamu, podobnie jak trudno wskazać na jego istnienie na wszystkich obszarach, gdzie żyją chrześcijanie. Bolesne doświadczenie rozbieżności między głoszonymi ideałami a rzeczywistością powinny tym bardziej mobilizować do zaangażowania się na rzecz pokoju. Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce na pewno wpisuje się w dynamikę tego zaangażowania, aby pokojowy potencjał obu religii wykorzystano dla dobra ludzkości i większej chwały Boga, który w obu tradycjach jest przecież źródłem pokoju.


Adam Wąs SVD, Pieniężno