Audiencja ogólna: katecheza o św. Efremie Syryjczyku

Wziąłem raz – bracia – do rąk perłę,
Położyłem ją na otwartej dłoni
żeby się jej przyjrzeć.
Pragnąłem ją oglądać z jednej strony,
Lecz nie dała się zbadać –
Jak Syn będąca wszystka światłem.
W przeczystej perle zobaczyłem Tego,
Który jest czysty – bez skazy.
W jej czystości
zawarta jest wszelka tajemnica czystego łona,
w jej niepodzielności ujrzałem niepodzielną prawdę.

Teologię łączył z poezją. O Bogu mówił poprzez obrazy z natury, z codziennego życia, z Biblii. Hymny pisał tak, by je można było śpiewać nawet podczas liturgii, gdyż miały charakter katechetyczny. Postać i twórczość św. Efrema, doktora Kościoła, Benedykt XVI przypomniał na audiencji ogólnej. Najbardziej znany i ceniony syryjski pisarz wczesnochrześcijański żył w IV wieku.

Urodził się w Nisibis około roku 306, w rodzinie chrześcijańskiej. Był diakonem. Posługiwał w swojej diecezji do roku 363. Gdy Nisibis zostało opanowane przez Persów, wyemigrował do Edessy, gdzie kontynuował działalność kaznodziejską. Zmarł w roku 373, zaraziwszy się od chorych, którym służył podczas epidemii dżumy.

Napisał wiele dzieł prozą, na przykład pisma polemiczne i komentarze biblijne, ale większą część jego dorobku literackiego stanowią poetyckie homilie i hymny. Były niezwykle skutecznym sposobem przekazywania prawd wiary, zwłaszcza dotyczących tajemnicy wcielenia i odkupienia. Podkreślając rolę Maryi w dziele zbawienia, wiele uwagi poświęcił godności kobiety. Tradycja nazwała go „cytrą Ducha Świętego”.

Św. Efrem Syryjczyk jest drugim po Afrahacie przedstawicielem orientalnego chrześcijaństwa, któremu Benedykt XVI poświęcił katechezę o postaciach rodzącego się Kościoła. Wbrew opinii, jakoby chrześcijaństwo było religią europejską, jego korzenie tkwią w Jerozolimie, w Starym Testamencie i w świecie semickim - podkreślił Papież. Stamtąd dotarło na Zachód, gdzie poprzez chrześcijaństwo grecko-łacińskie ukształtowało kulturę europejską. Równocześnie jednak rozprzestrzeniło się na Wschód, po Persję i Indie, przybierając własny wyraz i tożsamość kulturową w językach semickich – zauważył Benedykt XVI.

Z 8 tys. pielgrzymów w Auli Pawła VI jedną dwudziestą stanowili Polacy. Słuchaj papieskich pozdrowień po polsku:

„Pozdrawiam pielgrzymów z Polski. Dobiega końca rok liturgiczny. Dziękujemy Bogu za wszelkie łaski, jakie w tym czasie wylał na nas przez posługę Kościoła. Niech będą zaczynem naszego duchowego rozwoju. Niech Bóg wam błogosławi”.

Słuchaj wypowiedzi polskich pielgrzymów:

W końcowym pozdrowieniu Benedykt XVI nawiązał do przypadającego 30 listopada wspomnienia św. Andrzeja. Młodym życzył, by z tego Apostoła brali przykład wiernego i odważnego świadectwa wiary. Wzywając jego wstawiennictwa nad chorymi Papież modlił się dla nich o umocnienie w wierze i pocieszenie, obiecane przez Jezusa strapionym. Młode pary natomiast zachęcił do hojnej realizacji Bożego planu miłości, który stał się ich udziałem mocą sakramentu małżeństwa.

jp/ RV
Fragmenty poezji św. Efrema zob. M. Starowieyski (red.), Muza chrześcijańska, Znak 1985, t.1, ss. 191-260.