Teologiczny dialog katolicko-prawosłwany w Rawennie - rozmowa z prał. E. Fortino
Problem pojmowania Kościoła – to główny temat rozpoczętego 8 października w Rawennie
X zgromadzenia plenarnego międzynarodowej komisji mieszanej do spraw dialogu teologicznego
między Kościołem katolickim a Cerkwią prawosławną. W spotkaniu uczestniczą oficjalni
przedstawiciele obydwu stron, w tym różnych ośrodków prawosławnych. Jego współprzewodniczącymi
są kard. Walter Kasper oraz metropolita Pergamonu, Ioannis, reprezentujący patriarchat
ekumeniczny w Konstantynopolu. Wśród przedstawicieli strony katolickiej jest m. in.
abp Alfons Nossol z Opola, a prawosławnej ordynariusz diecezji wrocławsko-szczecińskiej,
abp Jeremiasz. Spotkanie trwać będzie do przyszłego poniedziałku, 15 października.
O poruszanych w jego trakcie zagadnieniach mówi współsekretarz komisji, prał. Eleuterio
Fortino.
Prał. Fortino: Kontynuujemy rozmowę rozpoczętą
przed rokiem w Belgradzie na temat sformułowany następująco: „Konsekwencje eklezjologiczne
i kanoniczne sakramentalnej natury Kościoła”. Chodzi o kwestię komunii kościelnej,
soborowości i władzy. W Belgradzie w znacznej części przedyskutowano dokument oraz
podjęto rozważania na temat soborowości i synodalności w Kościele na poziomie lokalnym
i regionalnym. Aktualnie podjęto studia nad soborowością i władzą w Kościele na poziomie
powszechnym. Pociąga to za sobą studium tematu soborów ekumenicznych jako władzy w
Kościele powszechnym oraz roli Biskupa Rzymu we wspólnocie Kościołów.
RV:
Jak zdaniem księdza prałata przebiega dialog katolicko-prawosławny? Czy istnieją
jakieś szczególne punkty, stwarzające nadzieję na postęp?
Prał.
Fortino: Mamy oczywiście nadzieję na podjęcie na obecnej sesji w sposób ogólny
problemu władzy w Kościele na poziomie powszechnym, gdyż chodzi o postęp rozmowach.
Najprawdopodobniej podczas obecnego posiedzenia nie zostanie wyczerpany temat roli
Papieża w Kościele. Trzeba jednak rozważyć ewentualne wspólne uzgodnienia, w nawiązaniu
do których można by dyskutować ten problem. Już w pochodzącym z roku 1988 dokumencie
z Nowego Walaamu w Finlandii powiedziano, że temat prymatu w całym Kościele, a zwłaszcza
prymatu Biskupa Rzymu można by podjąć w perspektywie komunii między Kościołami lokalnymi.
Jeśli podążymy w tym kierunku, można mieć nadzieję na postępy we wzajemnym zrozumieniu
oraz uzyskanych uzgodnieniach.
RV: Co robić, żeby katolicy i prawosławni
lepiej się rozumieli?
Prał. Fortino: Nasz dialog wskazał
na dwa aspekty: wymiar miłości oraz wymiar teologiczny, który jest właśnie zadaniem
naszej komisji mieszanej. Dialog miłości rozwinął się bardzo korzystnie i stworzył
warunki do postępów także w dialogu prawdy, w dialogu teologicznym. Obecnie w owym
dialogu miłości uczestniczy wiele Kościołów lokalnych. Prasa donosi o inicjatywach
zmierzających do nawiązania kontaktów przez diecezje katolickie i prawosławne oraz
przez wydziały teologiczne obydwu wyznań. Ostatnio we wrześniu na greckiej wyspie
Tinos odbyło się spotkanie Instytutu Duchowości Franciszkańskiej Papieskiego Uniwersytetu
Antonianum oraz wydziału teologicznego Uniwersytetu Arystotelesa z Salonik. Do pogłębienia
wzajemnych relacji mogą się też walnie przyczynić badania naukowe i działalność dydaktyczna
prowadzone w specjalistycznych instytutach teologicznych katolickich i prawosławnych.
Istnieją więc, jak to zostało wyrażone, braterskie relacje między Kościołami, także
z udziałem protestantów, jak to miało miejsce podczas trzeciego Europejskiego Zgromadzenia
Ekumenicznego w Sybinie. Było ponadto szereg innych inicjatyw tego typu zmierzających
do zacieśnienia braterskich relacji i wzajemnej pomocy. W obrębie Papieskiej Rady
do spraw Popierania Jedności Chrześcijan istnieje Katolicki Komitet Współpracy Kulturalnej
z Kościołami Prawosławnymi, który funduje wyznawcom prawosławia stypendia dla studiów
specjalistycznych na katolickich wydziałach teologicznych. Także i to służy lepszemu
wzajemnemu zrozumieniu.
RV: Czy lepsze zrozumienie katolików i prawosławnych
może też sprzyjać dialogowi z Kościołami protestanckimi?
Prał.
Fortino: Kiedy otwarto dialog teologiczny katolicko-prawosławny w 1979 roku, gdy
Jan Paweł II odwiedził Patriarchat Ekumeniczny i poinformowano o utworzeniu Komisji
Mieszanej oraz podano nazwiska jej członków, wyrażono jednocześnie nadzieję, że dialog
ten będzie sprzyjał także rozmowom prowadzonym przez Kościół katolicki z innymi Kościołami
i wspólnotami kościelnymi. Miało to też ułatwić dialog poszczególnych Kościołów między
sobą, w przypadkach, gdy nie był weń zaangażowany Kościół katolicki. Sądzę, że słusznie
byłoby rozwijać wizję takiej jedności katolików i prawosławnych, która respektowałaby
jedność w wierze, sakramentach i organizacji hierarchicznej. Wpłynęłoby to przynajmniej
na wymogi, jakie się będzie stawiać we wszystkich innych rodzajach dialogu.