Чарговыя старонкi з Кампендiума Сацыяльнай дактрыны Каталiцкай Царквы.
260 Прапаведваючы, Езус навучае людзей не рабiцца рабамi працы. Чалавек павiнен
клапацiцца перад усiм аб сваёй душе: мэта яго жыцця не ў тым, каб набыць увесь свет
(пар. Марк 8, 36). Бо зямное багацце марнае, у той час як нябеснае багацце
вечнае – менавiта да яго трэба прывязвацца сэрцам (пар. Матэй 6, 19-21). Праца
не павiнна быць крынiцай трывогi (пар. Матэй 6. 25.31.34): чалавек, якi клапоцiцца
аб многiм, рызыкуе пазбавiцца Божага Каралеўства i ягонай праўды (пар. Матэй 6,
33), у якiх ён сапраўды мае патрэбу; усё iншае, у тым лiку i праца, набывае сваё месца,
сэнс i вартасць, толькi калi накiраванае да гэтага адзiнага, што патрэбна i нiколi
не будзе адабранае (пар. Лука 10, 40-42). 261 Пад час Свайго зямнога
служэння Езус нестомна працуе, творачы магутныя справы, каб пазбавiць чалавека ад
хваробы, пакутаў i смерцi. Езус нанова сцверджвае першапачатковую каштоўнасць
суботы, якую Стары Запавет назначыў днём вызвалення i якой прытрымлiвалiся толькi
фармальна, забыўшыся ў пэўны час аб яе першапачатковым значэннi: “Субота для чалавека,
а не чалавек для суботы” (Марк 2, 27). Здзяйсняючы ацаленнi ў гэты дзень адпачынку
(пар. Матэй 12, 9-14; Марк 3, 1-6; Лука 6, 6-11; 13, 10-17; 14,
1-6), Ён жадае паказаць, што субота належыць Яму, бо Ён – сапраўды Сын Божы, i што
гэты дзень, у якi трэба прысьвяцiць сябе Богу i iншым людзям. Збаўляць ад зла, весцi
сябе з людзьмi па-братэрску i дзялiць з iмi тое, што маешь, - значыць надаваць працы
яе самае высокароднае значэнне, якое дазваляе чалавецтву накiравацца на шлях да вечнай
Суботы; калi яна надыйдзе, адпачынак зробiцца святам, да якога чалавек унутрана накiраваны.
Праца на зямлi пакладае пачатак новаму стварэнню – менавiта ў той меры, у якой накiроўвае
чалавецтва да вопыта Божай суботы i да ўдзела ў Яго жыццi, якое Ён жадае падзялiць
з намi. 262 Чалавек, узбагаючы i пераўтвараючы сусвет сваёй працай, можа i павiнен
адкрываць у iм дасканаласцi, для якiх Божае Слова служыць пачаткам i ўзорам. Сапраўды,
пiсаннi Паўла i Яна выяўляюць трынiтарнае вымярэнне стварэння i, у прыватнасцi, сувязь,
што iснуе памiж Сынам-Словам, “Логасам”, i стварэннем (пар. Ян 1, 3;
1 Кар 8, 6; Кал 1, 15-17). Створаны ў Iм i праз Яго, адкуплены Iм, сусвет
– не выпадковае зграмаджанне матэрыi, а “космас”. Чалавек павiнен знайсцi ў iм парадак,
наследваць гэтаму парадку i давесцi яго да дасканаласцi: “У Езусе Хрысце бачны свет,
створаны Богам для чалавека, - гэты свет, калi ў яго ўвайшоў грэх, падпарадкаваўся
марнасцi (пар. Рым 8, 19-22) – зноў набывае першапачатковую сувязь з боскай
крынiцай Мудрасцi i Любовi”. Такiм чынам, паказваючы ўсё ў большай ступенi “бязмежнае
багацце Хрыста” (Эф 3, 8) у стварэннi, чалавечая праца пераўтвараецца ў служэнне
Боскай велiчы. 263 Праца ў’яўляе сабой фундаментальнае вымярэнне чалавечага
iснавання як удзел не толькi ў справе стварэння, але ў справе адкуплення.Хто
выносiць цяжкасцi працы ў еднасцi з Езусам, той, у пэўным сэнсе, супрацоўнiчае з Сынам
Божым у Яго адкупляючай справе i паказвае сябе вучням Хрыста, несучы штодзённа Крыж,
у той дзейнасцi, якую ён заклiканы здзяйсняць. У гэтай перспектыве працу магчыма разглядаць
як сродак асвячання i ажыўлення зямной рэчаiснасцi ў Духу Хрыстовым. Зразумелая такiм
чынам, праца выяўляе ў поўнi чалавечую чалавечнасць у яго гiстарычных умовах i эсхаталагiчнай
накiраванасцi. Свабодная i адказная дзейнасць чалавека раскрывае глыбокiя ўзаемныя
адносiны з Творцай i Яго творчым патэнцыялам, у той час як чалавек штодзённа супрацьставiцца
дзеянню граха, у тым лiку i цяжка зарабляючы свой хлеб. в) Абавязак працаваць 264
Зразуменнетаго, што “праходзiць вобраз свету гэтага” (1
Кар 7, 31), не вызваляе нi ад якiх абавязкаў у гiсторыi, а тым болей ад працы
(пар. 2 Фес 3, 7-15), якая ў’яўляе сабой адну з умоў чалавечага iснавання,
хаця ж i не адзiную нагоду да жыцця. Нi водны хрысцьянiн не павiнен лiчыць сабе
ў праве, бо належыць да салiдарнай i братскай суполкi , не працаваць i жыць за кошт
iншых (пар. 2 Фес 3, 6-12); нааварот, Апостал Павел усiх заклiкае працаваць
уласнымi рукамi– гэта павiнна быць справай гонару, - каб не мець
патрэбу нi ў кiм (пар. 1 Фес 4, 11-12) i выяўляць салiдарнасць таксама i на
матэрыяльным узроўнi, падзяляючы плён працы з тымi, хто патрабуе (Эф 4, 28).
Святы Якаў баронiць парушаныя правы працаўнiкоў: “Вось плата, якую вы не дадалi працаўнiкам,
якiя працавалi на вашам жнiве, усклiкае i гэты крык даходзiць да слыху Пана Саваофа”
(Як 5, 4). Вернiкi павiнны ставiцца да працы такiм чынам, як Езус, i рабiць
яе нагодай для хрысцiянскага сведчання “перад iншымi” (1 Фес 4, 12). 265
Айцы Царквы нiколi не разглядалi працу як “opus servile” (рабскую справу) – хаця
ж менавiта такой яна лiчылася ў сучаснай iм культуры, - але заўсёды як “opus
humanum” (чалавечую справу), i iмкнулiся з павагай ставiцца да ўсiх яе выяў.
Пры пасрэднiцтве працы чалавек кiруе светам разам з Богам, разам з Iм пануе над
светам i здзяйсняе добрыя справы для сябе i для iншых. Лянота робiць шкоду быццю чалавека,
у той час як дзейнасць прыносiць карысць яго целу i духу. Хрысцьянiн заклiканы працаваць,
не толькi каб забяспечыць сябе хлебам, але i каб дапамагчы блiжняму, якога Пан загадаў
накармiць, напаiць, апрануць, прыняць, клапацiцца аб iм. (пар. Матэй 25, 35-36).
Кожны працаўнiк, сцвярджае св.Амвросiй, гэта рука Хрыстуса, Якi працягвае ствараць
i рабiць дабро.