(02.04.2009 RV)Papa Gjon Pali II dhe ngjarjet më të rëndësishme të Kishës katolike
në Shqipëri: një lidhje historike, e pazgjidhshme, që pushton thuajse një gjysëm shekulli.
Duke qenë përherë një nga gjymtyrët më të ligshta të Kishës universale, Papa Gjon
Pali II, ashtu si parardhësit e Tij, e ka rrethuar gjithnjë Kishën katolike në Shqipëri
me atë kujdes që tregojnë prindërit për fëmijën e vogël. Gjon Pali II ka qenë përherë
i gatshëm ta mobilizojë Kishën universale në ndihmë të Shqipërisë e të shqiptarëve,
si dhe të ndërmjetësojë vazhdimisht pranë bashkësisë ndërkombëtare për fatet e vendit
të shqiponjave e jo më pak, të Kosovës. Por, të ndjekim një kronikë të shkurtër,
që flet vetë për këtë interesim: - 3 shtator 1951: Sekretaria e Shtetit
të Qytetit të Vatikanit vendosi që Radioja e papës të flasë edhe në gjuhën shqipe.
Udha e saj nisi me: "Udhën e Krygjës", për të ndjekur pastaj hap pas hapi, për 26
vjet me radhë Papën e ardhur nga larg, që u ul në fronin e papnisë më 26 qershor
1967. - Më 5 tetor 1960, gjatë vizitës në Otranto të Italisë, Papa
Gjon Pali II nga brigjet e përtejme të Adriatikut, i drejtoi popullit shqiptar mesazhin
e tij të parë të dashurisë atërore dhe të kujdesit për grigjën e vogël të martirizuar
të katolikëve, nën thundrën e diktaturës komuniste. Në homelinë e Meshës shenjte,
kushtuar martirizimit të të krishterëve në shekuj, Papa sensibilizoi mbarë botën me
fjalët: “E kështu sot nuk mund të mos e hedh vështrimin përtej detit, ku Kisha
heroike në Shqipëri tronditet thellë nga persekutimi i gjatë, por edhe pasurohet nga
dëshmia e martirëve të saj: ipeshkvij, meshtarë, rregulltarë rregulltare e besimtarë
të thjeshtë”. - Më 6 maj 1988 një grup shqiptarësh të diasporës së
Amerikës shtegtuan drejt Romës për t’u takuar me Gjon Palin II. Ishte takimi i parë
i drejtpëdrejtë i Karol Wojtylës me shqiptarët - shumica të ikur nga atdheu për t’i
shpëtuar diktaturës. Shtegtimi fillon më 5 maj, me arritjen e shtegtarëve të largët. Më
6 maj – audienca në sallën Klementine në Vatikan; fjalimi programatik i Papës dhe
lutja drejtuar Zojës së Këshillit të Mirë për popullin shqiptar. - 1989:
vizita e parë e Nënë Terezës në Shqipëri. -1990 kremtimi Meshëve të para të
pas diktaturës. 4 nëntor 1990 – kremtohet Mesha e parë në varrezën
e Rrëmajit në Shkodër. 11 nëntor 1990 – kremtohet Mesha solemne në kapelën
e varrezave të Rrëmajit. - 17 tetor 1990: Përurohet në Shkodër seminari
ndërdioqezan “Zoja e Këshillit të Mirë”. - 2 qershor 1991 – Në solemnitetin
e Korpit të Krishtit kremtohet Mesha solemne me procesion e kryesuar nga Imzot Ercole
Lupinaçi, anëtar i delegacionit të Selisë së Shenjtë në Shqipëri. - Rivendosen
marrëdhëniet diplomatike në rang nunciature apostolike për Selinë e Shenjtë dhe
ambasade për Shqipërinë. - 22 prill 1993: Ambasadori i parë Willy Kamsi
paraqet letrat kredenciale pak ditë para shtegtimit të Papës Gjon Pali II drejt Shqipërisë;
Nunc i parë apostolik emërohet prelati indian, Imzot Ivan Dias. - 25 prill 1993
- Papa Gjon Pali II viziton Shqipërinë, duke u ndaluar në Shkodër dhe Tiranë:
gjatë vizitës i dhuron Kishës së martirizuar hjerarkinë e re të pasdiktarurës- katër
ipeshkvij të rinj: Imzot Frano Illinë, Imzot Rrok Mirditën, Imzot Robert Ashtën dhe
Imzot Zef Simonin. - 26 nëntor 1994 - Ati i Shenjtë krijon kardinalin e
parë shqiptar, Hirësinë e tij, Mikel Koliqin. - 27 maj 1995 - organizohet shtegtimi
i madh i shqiptarëve ne Gjenacan me rastin e 100 vjetorit te shpalljes se Zojës se
Këshillit te Mirë, Pajtore të Shqipërisë dhe mbarë popullit shqiptar. - 17 nëntor
1995 – ipeshkvijtë e ish-Jugosllavisë, ndërmjet të cilëve Imzot Nikë Prela, ipeshkëv
i dioqezit Shkup-Prizren, takohen me Papën Gjon Pali II në Vatikan: flitet për kontributin
e posaçëm që duhet të japin katolikët përmes përvojës së faljes e të pajtimit. -
7 dhjetor 1966 - Shenjtëria e Tij Gjon Pali II riorganizon dioqezat e Kishës katolike
në Shqipëri: themelon Dioqezën e Rrëshenit (Mirditë) në vend të abacisë së Oroshit
dhe emëron si të parin Ipeshkëv të Rrëshenit dhe administrator apostolik të dioqezës
së Lezhës, Atë Angelo Massafrën OFM, asokohe Këshilltar i Provinçës Françeskane Shqiptare
dhe Famullitar i Troshanit; ndërsa si administrator apostolik të Shqipërisë së Jugut,
emëron Atë Hil Kabashin, OFM, asokohe kapelan i besimtarëve shqiptarë në Gjermani. -
Papa Gjon Pali II shuguron ipeshkvij të rinj: Imzot Mark Sopin, ipeshkëv i Kosovës
më 6 janar 1996 në bazilikën e Shën Pjetrit në Vatikan; Imzot Angelo Massafrën, më
6 janar 1997 në bazilikën e Shën Pjetrit në Vatikan; Imzot Hil Kabashin më 6 janar
1997 në bazilikën e Shën Pjetrit në Vatikan; 28 mars 1998 - Imzot Angelo Massafra
emërohet kryeipeshkëv metropolit i Shkodrës, duke zënë vendin e Monsinjor Illisë,
pas vdekjes dhe më 29 qershor 1998 merr nga duart e Papës Gjon Pali II në Vatikan
palion e kryeipeshkvit metropolit. Më 10 korrik 1998 Imzot Zef Gashi emërohet kryeipeshkëv
i Tivarit; shugurohet më 19 shtator 1998, në bazilikën e Shën Pjetrit në Vatikan. -
Maj 1998 – Kardinali Jozef Tomko, Prefekt i Kongregatës për Ungjillëzimin e Popujve,
viziton Shqipërinë, takohet me përfaqësuesit më të lartë të Kishës në vend, vlerëson
rolin e Kishës në procesin e zhvillimit të vendit dhe bekon Kishën e Zojës së Këshillit
të Mirë të saporindërtuar. - Maj 1999: Ambasadorët e vegjël të Paqes, mbledhës
të gëzhojave vrasëse të revoltës së 1997-tës, për të bërë me to Këmbanën e Paqes,
priten në audiencë nga Papa Gjon Pali II. - 25 janar 2001: Papa zhvendos
Selinë kryeipeshkvnore nga Kisha e Shën Luçisë në Durrës në katedralen e Shën Palit
të Tiranës. - 2 deri më 4 shkurt 2001 - vizita "ad Limina" e ipeshkvijve
të Shqipërisë më 12 deri më 17 shkurt 2001 - e ipeshkvijve të Kosovës në Vatikan:
takimi me Papën Gjon Pali II. - 8-12 nëntor 2002: kardinali Crescenzio Sepe,
Prefekt i Kongregatës për Ungjillëzimin e Popujve viziton Shqipërinë: më 9 nëntor
takohet me Konferencën Ipeshkvnore të Shqipërisë; më 10 nëntor kryeson Meshën në katedralen
e Shkodrës, ku hap procesin dioqezan për beatifikimin e 40-martirëve, shumica viktima
të diktaturës dhe viziton dioqezin e Sapës; më 11 nëntor kremton në Bajzë e në Lezhë. -
23 prill 2003: i dërguari i posaçëm i Shenjtërisë së Tij, Papës Gjon Pali II,
kardinali Ivan Dias, kryeipeshkëv i Bombeit, merr pjesë, në emër të Shenjtërisë së
Tij, në kremtimet që organizoi Kisha katolike me rastin e përkujtimit të 10-vjetorit
të vizitës së Papës Gjon Pali II në Shqipëri dhe i sjell kishës katolike e mbarë popullit
shqiptar, mesazhin e Atit të Shenjtë. Këto kremtime shënojnë kulmin e Vitit 1993 shpallur
nga ipeshkvijtë shqipfolës Vit Jubilar, me rastin e 300-vjetorit të Kuvendit të Arbënit,
që na kujton lidhjet shekullore të pakëputura të popullit shqiptar me papët e Romës. -
Romë, 19 tetor 2003– Nënë Tereza shpallet e Lume. - 14 nëntor 2004
– Papa Gjon Pali II u krijon mërgimtarëve shqiptarë në Itali mundësinë të mblidhen
në një kishë për të përmbushur nevojat e tyre shpirtërore në gjuhë shqipe: përurohet
për besimtarët shqipfolës, Kisha e Shën Gjonit të mullagave në lagjen romake Trastevere. - 11 janar 2005: Papa Gjon Pali II i drejton përshëndetjen pjesëmarrësve
në Sinodin Ndërheparkial të Heparkive të Arbëreshëve të Italisë: asaj të Lungros në
Kalabri, të Horës së Arbëreshëve në Sicili dhe murgjërve të Abacisë së Grottaferratës,
ku u zhvillua Sinodi ndërherparkiak, i cili nisi më 15 tetor 2004, për të përfunduar
pas tre muajsh, më 14 janar 2005. - 25 janar 2005 – Gjon Pali II miraton
riorganizimin e dioqezave të Kishës katolike në Shqipëri, si vijon: - ngre në
rangun e Selisë metropolite, Kryedioqezën e Tiranë-Durrësit, duke e ndryshuar kështu
emërtimin aktual Kryedioqeza e Durrës-Tiranës e duke i caktuar si sufragane Dioqezën
e Rrëshenit dhe Administraturën Apostolike të Shqipërisë së Jugut; - i bashkëngjet
Dioqezën e Pultit, Kryedioqezës Metropolite të Shkodrës, që emërtohet Kryedioqeza
e Shkodër-Pultit, duke lënë si sufragane të të njëjtës Kryedioqezë, dioqezën e Lezhës
e të Sapës.- 18 mars 2005 – Imzot Mirditës i dorëzohet bula papnore për kthimin
e kryedioqezës së Tiranë-Durrësit në seli metropolite.