Kinh Thánh Cựu Ước và triết lý dẫn đưa tới Chúa Giêsu Kitô
Đức Thánh Cha đã khẳng định như trên trong buổi tiếp kiến 30.000 tín hữu và du khách
hành hương tại quảng trường thánh Phêrô sáng thứ tư 21-3-2007.
Trong bài huấn
dụ Đức Thánh Cha đã trình bầy gương mặt của thánh Giustino, Giáo Phụ, triết gia tử
đạo. Đại ý ngài nói:
Anh chị em thân mến. Thánh Giustino triết gia tử đạo
là một trong các Giáo Phụ hộ giáo quan trọng nhất của thế kỷ thứ II. Người sinh vào
khoảng năm 100 tại Samaria bên Palestina và đã theo học truyền thống Hy lạp trong
việc kiếm tìm sự thật, trước khi theo Kitô giáo và thành lập một trường học tại Roma.
Bị tố cáo là Kitô hữu, người bị chém đầu vào năm 165 dưới thời hoàng đế Marco Aurelio.
Trong các tác phẩm của mình thánh nhân cho thấy chương trình của Thiên Chúa thành
toàn nơi Chúa Kitô, Ngôi Lời của Thiên Chúa. Mọi người được tao dựng nên như là sinh
vật có lý trí đều chia sẻ với Ngôi Lời, mang trong mình mầm giống của Ngôi Lời và
vì thế có thể tiếp nhận ánh sáng của sự thật. Như thế Ngôi Lời, được mạc khải như
gương mặt ngôn sứ cho người Do thái trong Luật Môshê, cũng đã mặc khải một phần cho
người Hy lạp. Và bởi vì Kitô giáo là sự mạc khải lịch sử của Ngôi Lời trong sự toàn
vẹn của nó, ”tất cả những gì đẹp đẽ đã được diễn tả ra bởi bất cứ ai thì đều thuộc
về chúng ta là tín hữu Kitô”. Xác tín rằng triết lý Hy lạp hướng tới Chúa Kitô, thánh
Giustino nghĩ rắng các Kitô hữu có thể đến với nó với lòng tin tưởng. Và từ đó lòng
tin Kitô có lập trường rõ ràng đối với Thiên Chúa của các triết gia và chống lại các
thần giả của ngoại giáo, bằng cách lựa chọn sự thật về con người chống lại thần thoại
của thói quen, của ”thói quen văn hóa” và mốt thời đại.
Trước đó Đức Thánh
Cha đã giải thích từ ”apologhiá - hộ giáo” và nói rằng nó ám chỉ các tác giả Kitô
cổ xưa bênh vực Kitô giáo bị tín hữu Do thái và không do thái tố cáo nặng nề, và phổ
biến giáo lý Kitô trong thứ từ vựng và tư tưởng thích hợp với văn hóa riêng của thời
đó. Như thế các nhà hộ giáo có hai lo lắng: thứ nhất là bênh vực Kitô giáo khai sinh
và truyền giáo, tức trình bày nội dung lòng tin Kitô trong một thứ ngôn ngữ và phạm
trù tư tương dễ hiểu đối với người thời đại.
Trong tác phẩm tựa đề ”Đối thoại
với Trifone” thánh Giustino kể lại cuộc kiếm tìm của mình. Người cho biết đã gặp một
cụ già trên bãi biển và bị ông cụ gây khủng hoảng khi chỉ cho thấy sự bất lực của
con người trong việc thỏa mãn khát vọng về Thiên Chúa. Rồi ông cụ chỉ cho thấy các
ngôn sứ có thể giúp tìm ra con đường của Thiên Chúa và triết lý đích thật. Trước khi
từ giã ông còn khuyên Giustino cầu nguyện để nhận được ánh sáng. Chính cuộc gặp gỡ
đó đã khiến cho Giustino theo Kitô giáo, rồi sang Roma mở trường dậy tôn giáo mới
đó như là triết lý đích thật, trong đó con người tìm ra chân lý và nghệ thuật sống
ngay lành.
Đề cập tới tư tưởng của thánh Giustino cho rằng Kinh Thánh Cựu
Ước và triết lý Hy lạp dẫn đưa con người tới Chúa Kitô Đức Thánh Cha nói:
Nếu Kinh Thánh Cựu Ước hướng tới Chúa Kitô như hình ảnh hướng tới thực tại nó ám chỉ,
thì triết lý hy lạp cũng nhắm tới Chúa Kitô và Tin Mừng như một phần hướng tới toàn
thể. Kinh Thánh Cựu Ước và triết lý hy lạp giống như hai con đường dẫn tới Chúa Kitô,
tới Ngôi Lời. Đó là lý do tại sao triết lý không thể đối nghịch với sự thật Tin Mừng
và các Kitô hữu có thể kín múc nơi triết lý như là kho tàng riêng. Đức Gioan Phaolo
II định nghĩa thánh Giustino như là người đi tiên phong của cuộc gặp gỡ tích cực với
tư tưởng triết lý, và tuy duy trì sự qúy trọng đối với triết lý hy lap thánh nhân
khẳng định rõ ràng rằng Kitô giáo là triết lý chắc chắn và ích lợi nhất.
Thật
vậy, trong hai tác phẩm ”Hộ giáo” và ”Đối thoại với Trifone”, thánh Giustino chứng
minh cho thấy các Kitô hữu thời khai sinh lựa chọn triết lý chứ nhất quyết không giàn
xếp với ngoại giáo, vì coi đó là tôn thờ thần giả. Các thần thoại của ngoại giáo bị
coi như là các lệch lạc ma qủy trên con đường chân lý. Trái lại triết lý là khung
cảnh gặp gỡ giữa ngoại giáo, o thái giáo và Kitô giáo trên bình diện phê bình ngoại
giáo và các huyền thoại sai lạc. Giám Mục Melitone thành Sardi một vị hộ giáo khác
sống đồng thời với thánh Giustino định nghĩa Kitô giáo là ”triết lý của chúng tôi”.
Chính vì không đi theo các con đường của Ngôi Lời mà cứ cố ý chạy theo thần thoại
mà triết lý hy lạp cũng coi là thiếu nền tảng chân lý, nên ngoại giáo bị tàn lụi vì
biến thành một mớ các lễ nghi, quy ước và thói quen xa rời sự thật.
Vài thập
niên sau thánh Giustino, giáo phụ Tertulliano cũng khẳng định rằng ”Chúa Kitô đã minh
xác Người là chân lý chứ không phải là thói quen”, nói theo từ ngữ ngày nay là ”mốt
văn hóa”, ”mốt thời thượng”.
Rồi Đức Thánh Cha kết luận bài huấn dụ như sau:
Trong một thời đại như thời đại chúng ta, bị ghi đậm dấu bởi chủ trương tương đối
hóa trong cuộc tranh luận liên quan tới các giá trị và tôn giáo, cũng như trong cuộc
đối thoại liên tôn, đây là một bài học không được quên. Vì thế tôi tái đề nghị trở
lại các lời cụ già đã nói với thánh Giustino xưa kia trên bờ biển: ”Bạn hãy cầu nguyện
để cho các cánh cửa ánh sáng được mở ra cho bạn, vì không ai có thể trông thấy và
hiểu được, nếu Thiên Chúa và Đức Kitô của Người không ban cho người ấy hiểu được”
(Dial, 7,3).
Sáng thứ tư 22-3-2007 đã có 30.000 tín hữu và du khách hành hương
năm châu tham dự buổi gặp gỡ chung với Đức Thánh Cha tại quảng trường thánh Phêrô.
Đa số các đoàn hành hương đến từ hai nước Italia và Đức. Từ Á châu có hai nhóm tín
hữu Hồng Kông và Nhật Bản, trong khi từ Châu Mỹ Latinh có các đoàn hành hương Mehicô
và Brasil.
Chào đông đảo các bạn trẻ Đức Thánh Cha nói trong bầu khí thiêng
liêng của Mùa Chay là thời gian hoán cải và hòa giải, ngài mời gọi họ noi gương Chúa
Giêsu trung thành loan báo Tin Mừng cứu độ. Đức Thánh Cha khuyến khích các anh chị
em đau yếu kết hợp thập giá hằng ngày của họ với thập giá Chúa Kitô. Ngài nhắn nhủ
các cặp vợ chồng mới cưới biến gia đình thành nơi sống chứng tá Kitô.
Buổi
tiếp kiến đã kết thúc với Kinh Lậy Cha và phép lành tòa thánh Đức Thánh Cha ban cho
mọi người.