Papież w Turcji: wspólna Deklaracja patriarchy ekumenicznego Bartłomieja I i papieża Benedykta XVI - dokumentacja

Wspólna Deklaracja Patriarchy Ekumenicznego Bartłomieja I i Papieża Benedykta XVI (Stambuł, 30 listopada 2006)


"Oto dzień, który Pan uczynił: radujmy się zeń i weselmy!" (Ps 118 [117], 24)

Braterskie spotkanie, które odbyliśmy my, Benedykt XVI - Papież Rzymu i Bartłomiej I - Patriarcha Ekumeniczny, jest dziełem Boga i w pewnym sensie darem pochodzącym od Niego. Dziękujemy Autorowi wszelkiego dobra, który pozwala nam jeszcze raz, w duchu modlitwy i dialogu, wyrazić naszą radość z tego, że czujemy się braćmi i z odnowienia naszego zaangażowania z myślą o pełnej komunii. Zaangażowanie to pochodzi z woli naszego Pana i naszej odpowiedzialności jako Pasterzy w Kościele Chrystusowym. Oby spotkanie nasze mogło się stać znakiem i zachętą dla nas wszystkich do podzielania tych samych uczuć i tych samych postaw braterstwa, współpracy i komunii w miłości i w prawdzie. Duch Święty pomoże nam przygotować wielki dzień przywrócenia pełnej jedności, kiedy i jak Bóg tego zechce. Będziemy wówczas prawdziwie cieszyć się i radować.

1. Wspomnieliśmy z wdzięcznością spotkania naszych czcigodnych poprzedników, błogosławionych przez Pana, którzy pokazali światu palącą potrzebę jedności i którzy wytyczyli niezawodne szlaki prowadzące do niej, w dialogu, modlitwie i codziennym życiu kościelnym. Papież Paweł VI i Patriarcha Atenagoras, którzy najpierw pielgrzymowali do Jerozolimy, gdzie Jezus Chrystus umarł i zmartwychwstał dla zbawienia świata, spotkali się ponownie, tu, w Fanarze i w Rzymie. Pozostawili nam wspólną deklarację, która zachowuje całą swoją wartość; podkreśla ona, że prawdziwy dialog miłości powinien podtrzymywać i inspirować wszelkie stosunki między osobami i między Kościołami, "musi być zakorzeniony w całkowitej wierności jedynemu Panu Jezusowi Chrystusowi i we wzajemnym szacunku dla swych własnych tradycji" ("Tomos Agapis", 195). Nie mogliśmy zapomnieć i o wymianie wizyt między Jego Świątobliwością Papieżem Janem Pawłem II a Jego Świątobliwością Dimitriosem I. To właśnie w czasie wizyty Papieża Jana Pawła II, jego pierwszej wizyty ekumenicznej, ogłoszono utworzenie Komisji Mieszanej między Kościołem rzymskokatolickim a Kościołem prawosławnym. Zebrała się ona w celu głoszenia i przywrócenia pełnej komunii.

Gdy chodzi o stosunki między Kościołem Rzymu a Kościołem Konstantynopola, nie możemy zapominać o uroczystym akcie kościelnym, odsuwającym w niepamięć dawne ekskomuniki, które w ciągu wieków wpływały i ciągle jeszcze wpływają niekorzystnie na kontakty między naszymi Kościołami. Nie mogliśmy jeszcze wydobyć z tego dokumentu wszystkich korzystnych skutków, które mogą wynikać z niego dla naszego kroczenia ku pełnej jedności. Komisja Mieszana została powołana, aby wnieść do niej znaczący wkład. Zachęcamy naszych wiernych do aktywnego udziału w tym procesie za pośrednictwem modlitwy i znaczących gestów.

2. W czasie sesji plenarnej Komisji Mieszanej ds. Dialogu Teologicznego, która zebrała się ostatnio w Belgradzie i którą wielkodusznie gościł Serbski Kościół Prawosławny, wyraziliśmy głęboką radość ze wznowienia dialogu teologicznego. Po kilkuletniej przerwie wywołanej różnymi trudnościami Komisja mogła ponownie się zebrać, w duchu przyjaźni i współpracy. Omawiając temat "Soborowość i władza w Kościele" na szczeblu lokalnym, regionalnym i powszechnym, komisja rozpoczęła etap badania eklezjologicznych i kanonicznych skutków sakramentalnej istoty Kościoła. Pozwoli to podjąć niektóre z głównych problemów, ciągle jeszcze kontrowersyjne. Postanowiliśmy nieustannie wspierać, tak jak w przeszłości, pracę powierzoną tej Komisji i towarzyszymy jej członkom swoimi modlitwami.

3. Jako Pasterze zastanawialiśmy się przede wszystkim nad misją głoszenia Ewangelii w świecie dzisiejszym. Misja ta: "Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody" (Mt 28,19) jest dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek aktualna i niezbędna, nawet w krajach tradycyjnie chrześcijańskich. Co więcej, nie możemy ignorować wzrostu zeświecczenia, relatywizmu, a nawet nihilizmu, przede wszystkim w świecie zachodnim. Wszystko to wymaga odnowionego i zdecydowanego głoszenia Ewangelii, przystosowanego do kultur naszych czasów. Nasze tradycje stanowią dla nas dziedzictwo, którym musimy się nieustannie dzielić, proponować je i aktualizować. Dlatego też powinniśmy umacniać współpracę i nasze wspólne świadectwo wobec wszystkich narodów.

4. Oceniliśmy pozytywnie drogę, którą doprowadziła do utworzenia Unii Europejskiej. Niech twórcom tej wielkiej inicjatywy nie zabraknie świadomości wszystkich aspektów dotyczących osoby ludzkiej i jej niezbywalnych praw, przede wszystkim wolności religijnej - świadka i gwaranta poszanowania każdej innej wolności. W każdej inicjatywie na rzecz zjednoczenia, mniejszości winny być chronione wraz ze swymi tradycjami kulturowymi i swoją specyfiką religijną. W Europie, pozostając otwartymi na inne religie i ich wkład do kultury, powinniśmy zjednoczyć nasze wysiłki dla zachowania korzeni, tradycji i wartości chrześcijańskich oraz zapewnienia poszanowania historii, aby w ten sposób wnieść swój wkład do kultury przyszłej Europy, do jakości stosunków między ludźmi na wszystkich szczeblach. W tym kontekście jakże nie przywołać najstarszych świadków i wspaniałego dziedzictwa chrześcijańskiego tej ziemi, będącej miejscem naszego spotkania, począwszy od tych, o których mówią nam Dzieje Apostolskie, wspominając postać św. Pawła, Apostoła Narodów. Na tej ziemi połączyły się przesłanie Ewangelii i starożytna tradycja kulturowa. To połączenie, które wniosło tak wielki wkład do wspólnego nam dziedzictwa chrześcijańskiego, pozostaje aktualne i przyniesie jeszcze owoce w przyszłości, dla ewangelizacji i naszej jedności.

5. Spojrzenie swe kierujemy na te miejsca w dzisiejszym świecie, w których żyją chrześcijanie i na trudności, którym muszą oni stawiać czoła, zwłaszcza na ubóstwo, wojny i terroryzm, ale także na różne formy wyzysku ubogich, emigrantów, kobiet i dzieci. Jesteśmy wezwani do wspólnego podjęcia działań na rzecz poszanowania praw człowieka, każdej istoty ludzkiej, stworzonej na obraz i podobieństwo Boże, na rzecz rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego. Nasze tradycje teologiczne i etyczne mogą stać się mocną podstawą wspólnego przepowiadania i działania. Chcemy przede wszystkim potwierdzić, że zabijanie niewinnych istot w imię Boga jest bluźnierstwem wobec Niego i wobec godności ludzkiej. Wszyscy musimy zaangażować się w odnowioną służbę człowiekowi i w obronę życia ludzkiego, każdego życia ludzkiego.

Leży nam głęboko na sercu pokój na Bliskim Wschodzie, gdzie nasz Pan żył, cierpiał, umarł i zmartwychwstał i gdzie żyje od wieków wielu braci chrześcijan. Gorąco pragniemy, aby przywrócono pokój na tej ziemi, aby umocniło się serdeczne współżycie różnych grup ludności, Kościołów i różnych religii, które się tam znajdują. W tym celu zachęcamy do ustanowienia bliższych stosunków między chrześcijanami oraz do prawdziwego i lojalnego dialogu międzyreligijnego, aby walczyć z wszelkimi formami przemocy i dyskryminacji.

6. Obecnie, w obliczu wielkich zagrożeń dotyczących środowiska naturalnego, chcemy wyrazić naszą troskę o niekorzystne dla ludzkości i dla całego stworzenia skutki, jakie mogą wynikać z postępu gospodarczego i technicznego, który nie uznaje ograniczeń. Jako przywódcy religijni uważamy za jeden ze swych obowiązków zachęcanie i popieranie wszelkich wysiłków podejmowanych w celu ochrony stworzenia Bożego i pozostawienia przyszłym pokoleniom ziemi, na której będą one mogły żyć.

7. W końcu kierujemy swoje myśli do was, wierni naszych Kościołów obecni na całym świecie: biskupi, kapłani, diakoni, zakonnicy i zakonnice, świeccy mężczyźni i kobiety zaangażowani w służbie kościelnej i wszyscy ochrzczeni. Pozdrawiamy w Chrystusie innych chrześcijan, zapewniając ich o naszej modlitwie i naszej gotowości do dialogu i współpracy. Wszystkich was pozdrawiamy słowami Apostoła Pogan: "Łaska wam i pokój od Boga, Ojca naszego, i Pana Jezusa Chrystusa!" (2 Kor 1,2).

Fanar, 30 listopada 2006


tłum. Krzysztof Gołębiowski (KAI)