Centralnym punktem papieskiej pielgrzymki do Turcji było podpisanie 30 listopada wspólnej
deklaracji, które zwieńczyło „Boską liturgię” w prawosławnej katedrze św. Jerzego.
Ekumeniczny wymiar podkreślą także wieczorne spotkania Papieża z patriarchą ormiańskim
oraz metropolitą syryjsko-prawosławnym.
Tak gorącego i serdecznego przyjęcia
zgotowanego Papieżowi przez prawosławnych nikt się nie spodziewał – powiedział wikariusz
apostolski Anatolii, bp Luigi Padovese. Dowodzi ono, że papieska pielgrzymka przeszła
wszelkie oczekiwania, a co za tym idzie już się udała. Szeroko komentowane jest wczorajsze
serdeczne i braterskie spotkanie Benedykta XVI z patriarchą ekumenicznym Bartłomiejem
I. Zaakcentowanie prze nich konieczności kontynuowania dialogu ekumenicznego budzi
nadzieje na przyszłość.
Jak się wydaje są one tym bardziej uzasadnione, że
po latach przerwy wznowiła swe prace Mieszana Komisja Teologiczna. Zajmuje się ona
między innymi trudnym tematem prymatu Papieża w Kościele. W tym kontekście, ciepły
klimat rozmów i spotkań pozwala mieć nadzieję, iż udział Benedykta XVI w patronalnych
uroczystościach ku czci św. Andrzeja będzie ważnym krokiem ku pełnej, widzialnej jedności
obu Kościołów.
Warto przypomnieć, że choć wizyta miała swój polityczny i międzyreligijny
wymiar, to jednak właśnie udział w uroczystościach św. Andrzeja, założyciela patriarchatu
ekumenicznego był głównym powodem papieskiej pielgrzymki do Turcji. „Boska liturgia”
odbyła się w prawosławnej katedrze św. Jerzego. Papieża tak jak 29 listopada powitał
głos bijących dzwonów.
W dymie kadzideł i przy śpiewie cerkiewnych pieśni
Ojciec Święty w towarzystwie Bartłomieja I wszedł do katedry. Liturgia, która zajmuje
centralne miejsce w życiu Kościoła prawosławnego, trwała ponad dwie godziny. Po komunii
głos zabrał najpierw patriarcha, a następnie Papież. Bartłomiej I wyraził smutek,
że wciąż nie dane jest katolikom i prawosławnym wspólne sprawowanie Eucharystii. Apelował:
"Musimy być jedno ze sobą, pomimo wszelkich podziałów".„Ze smutkiem wyznajemy,
że nie możemy jeszcze sprawować Sakramentów Świętych w jedności. Modlimy się, aby
nadszedł dzień, w którym ta sakramentalna jedność w pełni się dokona” – stwierdził
Bartłomiej I.
Podczas Liturgii w katedrze patriarchatu Papież mówił o komunii
łączącej apostołów Piotra i Andrzeja oraz o specyfice powołań obu braci. Piotrowi
powierzona została szczególna, powszechna odpowiedzialność.
„Temat powszechnej
posługi Piotra i jego Następców wywołał niestety między nami różnice opinii, które
mamy nadzieję przezwyciężyć – również dzięki dialogowi teologicznemu, który został
ostatnio wznowiony - stwierdził Benedykt XVI. - Mój czcigodny poprzednik, Sługa Boży
Jan Paweł II, mówił o miłosierdziu, jakie znamionuje Piotrową posługę jedności – miłosierdziu,
którego sam Piotr doświadczył jako pierwszy. To na tej podstawie Papież Jan Paweł
II zaprosił do podjęcia braterskiego dialogu celem znalezienia takich sposobów sprawowania
dziś posługi Piotrowej, które by – zachowując jej naturę i istotę – umożliwiły realizowanie
posługi miłości uznawanej przez wszystkich, których ona dotyczy. Pragnę dziś przypomnieć
i ponowić to zaproszenie” - powiedział Papież.
Benedykt XVI wskazał też na
znaczenie misji apostoła Andrzeja dla owocnego spotkania między orędziem chrześcijańskim
a kulturą grecką. Ma to trwałe znaczenie dla Kościołów Wschodu i Zachodu. Stale czerpiemy
ze skarbca, jaki pozostawili nam greccy Ojcowie Kościoła. Ponadto Papież przypomniał,
że obaj apostołowie – Piotr i Andrzej – ponieśli męczeństwo zostając ukrzyżowani.
W ciągu dziejów oba związane z nimi Kościoły – w Rzymie i Konstantynopolu – doświadczyły
męczeńskiej drogi krzyża. Wiara w odkupieńczą moc krzyża Chrystusa i nadzieja, jaką
daje ludzkości Jego zmartwychwstanie łączą katolików i prawosławnych. Ojciec Święty
wskazał na konieczność ich wspólnego wiarygodnego świadectwa w dzisiejszym zlaicyzowanym
świecie. Nasze podziały są dla niego zgorszeniem i przeszkodą w głoszeniu Ewangelii.