Stambuł: Benedykt XVI w kościele św. Jerzego

Na lotnisku w Stambule „jako brata w Chrystusie” powitał Benedykta XVI Patriarcha ekumeniczny. Bartłomiej I podkreślił, że jest to już trzecia wizyta głowy Kościoła katolickiego w patriarchacie ekumenicznym. Wskazał, że doprowadziło to do postępu w dialogu ekumenicznym, czego wyrazem było m.in. zdjęcia wzajemnych ekskomunik, które towarzyszyły Kościołowi od momentu wielkiej schizmy w 1054 r. Z lotniska Benedykt XVI przejechał do prawosławnej katedry św. Jerzego w dzielnicy Fanar. Powitał go dźwięk bijących dzwonów.

„Pragnę przede wszystkim przypomnieć odważną decyzję o wymazaniu z pamięci anatem z 1054 r.” powiedział Benedykt XVI podczas nabożeństwa ekumenicznego w kościele św. Jerzego w Stambule. Podkreślił, że wspólna deklaracja papieża Pawła VI i patriarchy Atenagorasa I została napisana w duchu odkrytej na nowo miłości. Odczytano ją uroczyście podczas nabożeństwa sprawowanego równocześnie w bazylice św. Piotra w Rzymie i w tej oto katedrze patriarchalnej. Tomos Patriarchy oparty był na Janowym wyznaniu wiary: «Bóg jest miłością». W pełnej zgodności z nim papież Paweł VI wybrał na rozpoczęcie swego listu Pawłowe napomnienie: «Postępujcie drogą miłości». To w oparciu o wzajemną miłość rozwinęły się nowe relacje między Kościołami Rzymu i Konstantynopola. Benedykt XVI zaznaczył, że oznaki tej miłości były wyraźne w licznych deklaracjach wspólnego zaangażowania i wielu znaczących gestach. Obaj papieże, Paweł VI i Jan Paweł II, byli serdecznie przyjmowani w tym właśnie kościele św. Jerzego. „Wspólnie z patriarchami Atenagorasem I i Dimitriosem I umacniali wysiłki na rzecz wzajemnego zrozumienia w dążeniu do pełnej jedności”- powiedział Papież.

Ojciec Święty zwrócił uwagę, że na ziemiach dzisiejszej Turcji rozkwitły od czasów apostolskich liczne Kościoły. Wydały one wielu świętych mężczyzn i kobiet, w tym męczenników, teologów, duszpasterzy, mnichów. Biskupami Konstantynopola byli święci Grzegorz z Nazjanzu i Jan Chryzostom, których również Zachód czci jako doktorów Kościoła. Ich relikwie spoczywają w bazylice św. Piotra na Watykanie, a część z nich Jan Paweł II ofiarował patriarsze Bartłomiejowi, by były czczone w katedrze patriarchatu. Ponadto Benedykt XVI przypomniał, że na tych ziemiach odbyło się 7 pierwszych Soborów Powszechnych, które prawosławni i katolicy uznają za autorytatywne dla wiary i dyscypliny Kościoła. „Stanowią one – dodał Ojciec Święty – kamienie milowe i drogowskazy na naszej drodze ku pełnej jedności”.

Kiedy Papież z Patriarchą wchodzili do kościoła śpiewano 7 antyfon. Druga i trzecia poświęcona była świętym Piotrowi i Pawłowi, patronom Kościoła rzymskokatolickiego oraz świętemu Andrzejowi założycielowi patriarchatu ekumenicznego. Zaśpiewano też antyfonę, która po raz pierwszy została wykonana w czasie wizyty Pawła VI. Mówi ona o radości Konstantynopola, który przyjmuje głowę Kościoła w Rzymie i zasiada na tronie Piotrowym. W wygłoszonym po grecku krótkim przemówieniu Bartłomiej I przypomniał ogromne chrześcijańskie dziedzictwo ziemi tureckiej, która była świadkiem soborów oraz dała Kościołowi rzeszę świętych i męczenników. Wskazał wielkie ekumeniczne zaangażowanie Pawła VI i Jana Pawła II. Naszym zadaniem jest dalsze kroczenie tą drogą by w końcu mogły zrealizować się słowa: „aby byli jedno”. Benedykt XVI wskazał na braterską miłość w dążeniach do pełnej jedności katolików i prawosławnych.

Krótkie spotkanie modlitewne zakończyło błogosławieństwo Papieża i Patriarchy oraz oddanie czci relikwiom świętych Grzegorza Teologa i Jana Chryzostoma, które Benedykt XVI przekazał w 2005 r. patriarchatowi. Następnie Papież prywatnie rozmawiał z ekumenicznym patriarchą Bartłomiejem I.

Benedykt XVI jest trzecim papieżem, który nawiedza Fanar i spotyka się z ekumenicznym patriarchą. Paweł VI i Jan Paweł II spotkali się odpowiednio z Atenagorasem I i Dimitriosem I. Wizyty te miały ogromne znaczenie dla rozwoju dialogu katolicko – prawosławnego. Tym śladem podąża Benedykt XVI, który podczas inauguracji pontyfikatu stwierdził, że kroczenie dalej drogą ekumenizmu należy do jego priorytetów.

Warto przypomnieć, że spotkanie Papieża z Patriarchą przypada w okresie bardzo ważnym dla relacji katolicko-prawosławnych. Po 6-letniej przerwie odbyło się bowiem we wrześniu spotkanie Mieszanej Komisji Teologicznej. Obserwatorzy podkreślali, że sukcesem było już wznowienie rozmów, a ich dobry klimat budzi wielkie nadzieje na przyszłość.

Spotkanie Benedykta XVI z Patriarchą ekumenicznym bez wątpienia będą ważnym sygnałem zachęty do odważnego, dalszego kroczenia drogą dialogu, a co za tym idzie doprowadzenie do widzialnej jedności Kościoła prawosławnego i Kościoła katolickiego. To pragnienie potwierdzają słowa Papieża wypowiedziane na początku pielgrzymki do Turcji, kiedy wskazał, że szczególnie leży mu na sercu dialog z prawosławnym Kościołem Konstantynopola.


B. Zajączkowska, Stambuł

ak/ RV