Duke shfletuar kalendarin e 23 nëntorit, përkujtojmë papët Shën Klementi I romak dhe
Klementi XI shqiptar.
(23.11.2006 RV)Bazilika e Shën
Klementit është një nga vendet më të vizituara në Romë. E ngritur në shekullin IV
në Çelio, mbi rrënojat e një ndërtese më të lashtë dhe e rindërtuar disa herë, Kisha
ka tri navata, në njërën nga të cilat qenë varrosur reliket e Shën Klementit I, të
mbartura në Romë nga Krimeja në vitin 868 nga shenjtorët Qirilli e Metodi. Sipas gojëdhënës,
Klementi I u mbyt në Krime, vend ku ishte internuar nga Nerva, me një spirancë të
varur në qafë Në Bazilikën e Shenjtit mund të shijohen akoma afresket e realizuara
në vitin 1084, kushtuar jetës së Papës, të pajisura me shpjegime, që janë dokumentet
e para të gjuhës vulgare italiane. Për Papën Klementi I romak, por me origjinë hebraike,
flasin shumë autorë të lashtë. Prej tyre mësojmë se pasi themeloi e përforcoi Kishën
e Romës, Shën Pjetri u martirizua e vendin e tij e zuri Lini. Pas Linit u zgjodh papë
Anakleti. Pas tij, episkopati i Romës iu besua Klementit, i cili u bë kështu ipeshkvi
i katërt i Qytetit të Amshuar, pas Shën Pjetrit. Ai kishte njohur apostujt, kishte
kumtuar së bashku me ta Ungjillin e e kishte ende ndër veshë jehonën e predikimeve
të tyre, të cilën ia përcolli pasardhësve që u ulën pas tij në fronin e Shën Pjetrit.
Një nga këta pasardhës qe Gjon Françesk Albani, papa me origjinë
shqiptareKlementi XI, që do ulej në fronin e Shën Pjetrit më 23 nëntor,
306 vjet më parë. Gjon Françesk Albani, siç u thirr në Pagëzim, lindi më 23 korrik
1649 në Urbino të Italisë, kreu shkollimin e plotë në Romë e, falë aftësive të tija,
ngjiti shumë shpejt shkallët e karrierës kishtare: së pari si sekretar i kanonikëve
(1687), më pas si kardinal (1690) e së fundi si i 261-ti pasardhës i Shën Pjetrit
(23 nëntor 1700). Pati një papni të trazuar nga konflikti i vazhdueshëm ndërmjet Francës
e Perandorisë spanjolle, që krijoi rrezikun e një sulmi të armatosur kundër papatit.
Përballoi me urtësi këtë konflikt e të tjerë, që u krjiuan pas Traktateve të Utrehtit,
të Ratsadit e të Badenit (1712- 1714) ku u caktuan normat për ndarjen e Evropës.
Më pas iu desh të përballonte një rrezik tjetër: atë të pushtimit turk. Dha një kontribut
të shquar në fushën teologjike, duke luftuar herezitë e kohës; në fushën kanonike
e liturgjike, duke kontribuar për përkryerjen e riteve lindore të kinezëve e malabaritëve;
në fushën e misionit, duke dendësuar veprimtarinë misionare në Mesdheun Përendimor,
Persi, Indi e Kinë. Në fushën e ndihmesës për atdheun e të parëve, krenar për prejardhjen
shqiptare, u interesua nga afër për fatet e vendit, organizoi 14 janar 1703 Kuvendin
e Arbënit në Mërçi të Lezhës dhe botoi Aktet e tij në shqip e latinisht, kontribut
i madh për përhapjen e gjuhës e të kulturës në trojet shqiptare, hap i parë drejt
rilindjes shpirtërore e kombëtare të një populli që rënkonte në errësirën e thellë
të pushtimit, duke pritur padurueshëm, një rreze drite, që t'ia ndriçonte shtegun
drejt lirisë.