Không phải tôn giáo và bạo lực, nhưng tôn giáo và lý trí đi đôi với nhau.

Đức Thánh Cha đã tái khẳng định như trên trong bài huấn dụ nói trước hơn 40.000 tín hữu và du khách hành hương năm châu tại quảng trường thánh Phêrô sáng thứ tư 20-9-2006.

Như qúy vị và các bạn đã biết Đức Thánh Cha vừa công du mục vụ tại vùng Bavière bên Đức về, vì thế trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã chia sẻ với các tín hữu các tâm tình và một số cảm tưởng của ngài.

Đức Thánh Cha cảm tạ Chúa đã cho ngài viếng thăm miền Baviere quê hương của ngài tuần vừa qua. Ngài cũng bầy tỏ lòng biết ơn đối với các chủ chăn, linh mục, nhân viên muc vụ, chính quyền, ban tổ chức, các lực lượng an ninh trật tự cũng như các thiện nguyện viên đã làm việc với nhiều hăng say và kiên nhẫn, để cho chuyến viếng thăm diễn tiến tốt đẹp.

Chuyến viếng thăm có mục đích tưởng niệm tất cả những người đã góp phần vào việc đào tạo con người của Đức Thánh Cha, đồng thời để tái khẳng định trong tư cách là người kế vị Thánh Phêrô, các mối dây gắn bó mật thiết giữa Tòa Thánh và Giáo Hội Đức. Chuyến viếng thăm không chỉ là việc trở về quá khứ, mà cũng là dịp quan phòng để hy vọng nhìn về tương lai. Khẩu hiệu chuyến viếng thăm ”Ai tin không lẻ loi” cũng muốn là một lời mời gọi tín hữu suy tư việc thuộc Giáo Hội duy nhất của Chúa Kitô, trong đó chúng ta không bao giờ lẻ loi, nhưng liên tục kết hiệp với Thiên Chúa và tất cả các anh chị em khác.

Đức Thánh Cha đã đặc biệt đề cập đến sự hiểu lầm từ phía các tín hữu Hồi giáo đối với một đoạn trong bài diễn văn ngài nói với giới khoa học và sinh viên tại đại học Regensburg ngày 12 tháng 9 vừa qua.

Như là đề tài của bài diễn văn Đức Thánh Cha đã chọn vấn đề tương quan giữa lòng tin và lý trí.

Để dẫn đưa cử to.a vào trong tính chất thê thảm và thời sự của vấn đề, Đức Thánh Cha đã chọn vài lời của một cuộc đối thoại Kitô hồi giáo thuộc thế kỷ thứ XIV, qua đó hoàng đế bisantin Manuel II Paleologo trình bầy vấn đề tương quan giữa tôn giáo và bạo lực cho người đối thoại là tín hữu hồi, nhưng một cách đột ngột không thể hiểu được đối với chúng ta. Đức Thánh Cha nói:

Rất tiếc là lời trích dẫn đó đã có thể bị hiểu lầm. Nhưng đối người chú ý đọc văn bản của tôi, thì rõ ràng là tôi không hề muốn lấy các lời tiêu cực mà vị hoàng đế thời trung cổ đã nói trong cuộc đối thoại đó, làm của mình, và nội dung tranh luận của các lời đó không diễn tả xác tín của cá nhân tôi. Chủ ý của tôi đã hoàn toàn khác: đi từ điều mà hoàng đế Manuel II đã trình bầy một cách tích cực sau đó, với một lời nói rất đẹp liên quan tới sự hữu lý phải hướng dẫn việc thông truyền lòng tin, tôi đã muốn giải thích rằng không phải tôn giáo và bạo lực đi đôi với nhau, nhưng tôn giáo và lý trí đi đôi với nhau.

Như thế để trả lời cho tính chất Đại Đồng, đề tài bài diễn văn của tôi đã là tương quan giữa lòng tin và lý trí: tôi đã muốn mời gọi đối thoại giữa lòng tin Kitô với thế giới ngày nay và đối thoại giữa tất cả mọi nền văn hóa và tôn giáo. Tôi hy vọng rằng sự tôn trọng sâu xa của tôi đối với các tôn giáo lớn và đặc biệt đối với các tín hữu Hồi, là những người ”tôn thờ Thiên chúa duy nhất”, và cùng với họ chúng ta dấn thân ”cùng nhau bảo vệ và thăng tiến công bằng xã hội, các giá trị luân lý, hòa bình và tự do cho tất cả mọi người” (Nostra Aetate, 3), đã lộ hiện rõ ràng trong các dịp khác nhau trong chuyến viếng thăm của tôi. Chẳng hạn, khi ở Munich tôi đã nhấn mạnh rằng việc tôn trọng những gì thánh thiêng đối với người khác quan trọng biết dường nào. Vì thế tôi tin tưởng rằng, sau các phản ứng của lúc đầu, các lời tôi nói tại đại học Regensburg, có thể là một thúc đẩy và khuyến khích một cuộc đối thoại tích cực, và tự phê bình nữa, giữa các tôn giáo cũng như giữa lý trí tân tiến và lòng tin của các Kitô hữu.

Các lời giải thích trên đây của Đức Thánh Cha đã bị ngắt quãng bởi các tràng pháo tay tán thưởng của tín hữu.

Trước đó Đức Thánh Cha đã lần lượt duyệt qua chương trình viếng thăm của ngài.

Vừa khi tới Bavière Đức Thánh Cha đã đến viếng Đức Mẹ tại công trường Đức Bà và cột đài bên trên có tượng Đức Mẹ bằng đồng mạ vàng ở trung tâm thành phố Munich. Cách đây 30 năm Đức Thánh Cha đã được tiếp đón như Tổng Giám Mục Munich và bắt đầu sứ vụ Giám Mục với một lời nguyện dâng lên Đức Mẹ.

Khi được chỉ định làm Hồng Y, ngài đến kính viếng Đức Mẹ một lần nữa trước khi về Roma làm việc. Giờ đây ngài đến dưới chân Mẹ để khẩn nài sự bầu cử và phước lành của Mẹ cho Munich, vùng Bavière, toàn Giáo Hội và toàn thế giới. Ngày hôm sau Chúa Nhật, Đức Thánh Cha đã cử hành thánh lễ tại khu hội chợ mới, và trong bài giảng thánh lễ ngài đã nói tới ”bệnh điếc của con người thời đại” đối với Thiên Chúa. Trong một thế giới bị tục hóa Kitô hữu có bổn phận loan báo và làm chứng cho mọi người thấy sứ điệp hy vọng mà lòng tin cống hiến cho họ. Trong Đức Giêsu Kitô, vì Thiên Chúa bị đóng đánh, Thiên Chúa Cha từ bi mời gọi chúng ta trở thành con cái Người, thắng vượt mọi hình thức thù hận và bạo lực để góp phần vào chiến thắng vĩnh viễn của tình yêu thương.

Cuộc gặp gỡ ban chiều trong nhà thờ chính tòa Munich với các trẻ em mới rước lễ lần đầu và gia đình các em, cũng như các thầy cô giáo lý và các nhân viên mục vụ và truyền giáo, đã có đề tài là ”Xin làm cho chúng con mạnh mẽ trong đức tin”. Đức Thánh Cha đã nhắc cho mọi người biết Thiên Chúa không xa cách con người. Trái lại, nơi Đức Giêsu, Thiên Chúa tiến tới gần con người và làm bạn với mỗi người. Mỗi một giáo xứ được mời gọi trở thành một đại gia đình có khả năng tiến bước trong hiệp nhất trên con đường cuộc sống.

Ngày thứ hai 11-9 là chuyến hành hương trung tâm thánh mẫu Altoeting của địa phận Passau, là con tim của vùng Bavière nơi có cất giữ tượng Đức Mẹ Đen trong nhà nguyện Ân Sủng. Trong thánh lễ Đức Thánh Cha đã cùng với tín hữu suy tư về vai trò của Mẹ Maria trong công trình cứu độ, để học hỏi nơi Mẹ tinh thần phục vụ, lòng khiêm nhường và quảng đại chấp nhận ý muốn của Thiên Chúa. Sau thánh lễ là lễ nghi làm phép nhà nguyện Chầu Thánh Thể và ban chiều có buổi hát Kinh Chiều trọng thể với các tu sĩ, chủng sinh và thành viên cổ võ ơn gọi.

Ngày thứ ba của chuyến viếng thăm Đức Thánh Cha đã chủ sự thánh lễ cho tín hữu giáo phận Regensburg tại cánh đồng Islinger, về đề tài ”Ai tin không lẻ loi”. Vì qua Đức Giêsu Kitô, Thiên Chúa là Cha muốn quy tụ toàn nhân loại trong một gia đình duy nhất là Giáo Hội. Vì thế ai tin không bao giờ cô đơn. Ban chiều sau buổi gặp gỡ giới khoa học, có có buổi hát Kinh Chiều đại kết với đại biểu của các Giáo Hội Kitô vùng Bavière.

Ngày thứ tư 13-9 Đức Thánh Cha đã chủ sự buổi làm phép đại dương cầm mới của Nhà Nguyện Cổ Regensburg. Giáo Hội cũng giống như một đại dương cầm nhiều ống, gồm nhiều sứ vụ, ơn thánh và đặc sủng khác nhau, nhưng phải luôn hòa hợp với nhau để ca tụng Chúa.

Ngày cuối cùng 14-9 Đức Thánh Cha đã thăm thành phố Freising và gặp gỡ các linh mục và phó tế toàn vùng Bavière. Ngài đã nhắc nhở cho các linh mục biết bổn phận phải cộng tác với Chúa để làm nảy sinh ra nhiều ơn gọi mới.

Sau mấy ngày mưa lớn, sáng thứ tư 20-9-2006 trời Roma trong xanh trở lại và có nắng ấm mùa thu rất dễ chịu. Đa số các tín hữu đến từ nhiều giáo phận Italia và Đức. Ngoài các tín hữu Tây Âu có các đoàn hành hương Đông Âu như Ba Lan, Croat và Hungari. Từ Phi châu có đoàn hành hương Guinea của Hội Đồng Giám Mục do Đức Cha Philiphe Kourouma, Giám Mục N'Zérékoré hướng dẫn, và đoàn hành hương Jhannesburg, Nam Phi. Từ quần đảo Samoa trong Thái Bình Dương có đoàn hành hương của giáo phận Samoa Apia do Đức Giám Mục giáo phận hướng dẫn. Từ Nam Hàn có ca đoàn thiếu nhi Angelus Domini của giáo phận Cheongju. Từ Châu Mỹ Latinh có các đoàn hành hương El Salvador, Perù, Colombia, Chile, Argentina và Brasil.

Linh Tiến Khải