Tin yêu là hoàn toàn tín thác không từ chối Chúa điều gì (St 22, 1-2.9a.10-13.15-18 - CHÚA NHẬT II MC - B 2006)

Trích sách Sáng Thế: Trong những ngày ấy, Thiên Chúa thử lòng ông Abraham và nói với ông rằng: ”Abraham! Abraham!” Ông thưa: “Dạ, con đây!”. Chúa phán: ”Ngươi hãy đem Igiaác, đứa con một yêu dấu của ngươi, và đi đến đất Moriya, ở đó ngươi sẽ dâng nó làm của lễ toàn thiêu trên núi Ta sẽ chỉ cho ngươi”. Khi hai người đến nơi Chúa đã chỉ, Abraham dựng một bàn thờ và chất củi lên trên, rồi trói Igiaác lại, đặt lên bàn thờ, trên đống củi. Abraham giơ tay lấy dao để sát tế con mình. Bấy giờ thiên thần Chúa từ trời gọi ông: ”Abraham, Abraham!”. Ông thưa lại: ”Dạ, tôi đây”. Người nói: ”Đừng giết con trẻ và đừng động đến nó, vì giờ đây Ta biết ngươi kính sợ Thiên Chúa, đến nỗi không từ chối dâng đứa con duy nhất cho Ta”. Abraham ngước mắt lên nhìn thấy sau lưng mình có con cừu đực đang mắc sừng trong bụi cây, Abraham liền bắt nó và tế lễ thay cho con mình (St 22, 1-2.9a.11-13).
Ngày nay nếu có dịp hành hương Thánh Địa chúng ta có thể thăm đền thờ hồi giáo xây trên một tảng đá đen rất lớn hồi đầu thế kỷ thứ VII, mà truyền thuyết coi là nơi tổ phụ Abraham đã sát tế Igiaác xưa kia. Đây cũng là nơi xưa kia có đền Thánh Giêrusalem do vua Salômông xây.

Trên bình diện nhân chủng và trong dòng lịch sử nhiều dân tộc trên thế giới, việc sát tế người, đặc biệt là sát tế con cái cho các thần linh là một tập tục, đồng thời cũng là một cám dỗ. Người ta tin rằng: khi dâng cho các thần linh những gì qúy báu nhất, ở đây là con cái, đặc biệt là con đầu lòng, thì sẽ được các thần minh chúc phúc. Trước khi nghe tiếng Thiên Chúa mời gọi và tin nhận Ngài là Thiên Chúa duy nhất, Abraham đã là người đa thần. Cám dỗ sát tế có thể đã theo ông, cả sau khi ông tin nhận Thiên Chúa duy nhất. Tuy nhiên, ở đây soạn giả Kinh Thánh nói rõ ràng là Giavê Thiên Chúa muốn thử thách lòng tin của tổ phụ Abraham. Abraham tuyệt nhiên không hay biết điều đó. Vì muốn cho Abraham trở thành cha của một dân tộc tuyển chọn, từ đó nảy sinh ra Đấng Cứu Thế, Thiên Chúa muốn thử thách và thanh luyện lòng tin của vị tổ dân tộc ấy, xem nó tinh tuyền và mạnh mẽ đến mức nào. Vì lòng tin sẽ là gốc rễ của dân được tuyển chọn và nền tảng cuộc sống của nó.

Để rèn luyện cho tổ phụ Abraham có được lòng tin ấy, Thiên Chúa có cung cách hành xử, mà tâm thức tính toán thường tình của con người trần gian không thể nào hiểu được. Thiên Chúa đã hứa ban cho tổ phụ Abraham dòng dõi đông đúc như sao trên trời như cát dưới biển, nhưng ông và vợ là bà Sara mòn mỏi đợi chờ mãi đến lúc đã già trên 90 tuổi rồi mà vẫn chưa có con. Khi được 100 tuổi mới sinh được người con trai duy nhất là Igiaác, thì giờ đây Thiên Chúa lại sai ông đem con đi sát tế cho Ngài. Còn có gì khổ đau và mâu thuẫn hơn! Nhưng Abraham tín thác vâng lời, thưa vâng với Chúa, mà không thắc mắc đặt vấn đề và tranh luận với Ngài. Ông chỉ biết là mình sẽ sát tế con làm của lễ toàn thiêu dâng lên Chúa, còn tương lai sẽ ra sao ông để cho Chúa hoàn toàn định liệu. Có điều ông tin chắc rằng vì Thiên Chúa là Chúa tể của sự sống và của sự chết, nên cho dù có phải sát tế Igiaác là con một đi nữa, Chúa sẽ cho Igiaác sống lại để trở về với ông. Xác tín đó tổ phụ Abraham đã nói lên với hai người đầy tớ, khi để họ ở lại dưới chân núi: ”Các chú đợi ở đây với con lừa, ta và con trẻ chúng ta sẽ đi lên tận đàng kia; chúng ta làm việc thờ phượng rồi sẽ trở lại với các chú” (St 22,5). Khi Igiaác hỏi: ”Cha ơi, có củi và lửa đây, còn chiên con làm lễ vật ở đâu?”, thì Abraham trả lời: ”Chính Thiên Chúa sẽ liệu con ạ!”.

”Chính Thiên Chúa sẽ định liệu”: đó là khẩu hiệu sống của tổ phụ Abraham, và khẩu hiệu đó diễn tả thái độ của ông lúc nào cũng hoàn toàn tín thác nơi Thiên Chúa, tín thác nơi sự quan phòng, nơi tình yêu thương ấp ủ, nơi lòng từ bi thương xót và quyền năng của Thiên Chúa. Chính thái độ hoàn toàn tín thác này đã khiến cho tổ phụ Abraham trở thành cha của những kẻ có lòng tin. Và Giavê Thiên Chúa chỉ cần có thế để khởi đầu lịch sử dân riêng của Ngài.

Thực ra, Thiên Chúa không muốn cái chết của Igiaác, là người con mà Ngài đã ban cho hai ông bà già đã qúa tuổi có con. Trong nghĩa này, trình thuật sát tế Igiaác muốn chứng minh cho thấy Giavê, Thiên Chúa của Israel, không phải là một vị thần khát máu, muốn các lễ vật sát tế người. Điều Thiên Chúa đòi hỏi nơi tổ phụ Abraham là cái chết của ý muốn riêng của ông: Abraham phải sát tế ý riêng trên bàn thờ lòng tin, phải giết chết và thiêu rụi tất cả những gì theo tâm thức con người trần gian, để bước vào cái luận lý của Thiên Chúa, để có được cái nhìn của Chúa và các tâm tình của Chúa. Nói cách khác để trở thành cha của dân riêng Chúa chọn, ông phải có một lòng tin tinh tuyền, vững mạnh, không so đo tính toán hơn thiệt, nhưng luôn luôn sẵn sàng và hoàn toàn tín thác nơi Chúa, nắm lấy tay Chúa để cho Chúa tự do hoạt động, hướng dẫn và xếp đặt như Ngài muốn. Thái độ tin yêu phó thác ấy, Thiên Chúa cũng muốn thấy nơi từng kitô hữu.

 
Linh Tiến Khải