Lễ Đầu Năm ”Rosh ha shannah” của Do thái giáo
Niên lịch của Do thái giáo có nhiều lễ khác nhau, trong đó cũng có lễ ”Đầu Năm” hay ”Rosh ha shannah” trong tiếng do thái. ”Rosh” có nghĩa là đầu, ”shannah” có nghĩa là năm, nghĩa là lễ ”Đầu Năm”. Nhưng lễ đầu năm của Do thái giáo không trùng với tết dương lịch hay tết âm lịch, như chúng ta thường hiểu và vẫn mừng, bởi vì nó không phải là ngày thứ nhất của tháng đầu tiên trong niên lịch do thái.
Niên lịch do thái giáo theo chu kỳ mặt trăng, nghĩa là các tháng bắt đầu từ trăng tròn này sang tới trăng tròn tiếp theo. Tháng đầu tiên trong lịch do thái gọi là tháng ”Nisan”, trùng với giữa tháng ba và giữa tháng tư dương lịch. Đây là thời gian gặt lúa mạch và cũng là thời kỳ cử hành lễ Vượt Qua. Tháng thứ hai là tháng ”Ijjar”, là tháng của mùa gặt chung, trùng với giữa tháng tư và giữa tháng 5 dương lịch, và cuối tháng là thời kỳ mừng lễ Ngũ Tuần. Tháng thứ ba là tháng ”Sivan”, trùng với giữa tháng 5 và giữa tháng 6 dương lịch, là thời gian chăm sóc nho. Tháng thứ tư là tháng ”Tammuz” trùng với giữa tháng 6 và giữa tháng 7 dương lịch, và là thời gian hái các chùm nho đầu mùa. Tháng thứ năm là tháng ”Ab”, trùng với giữa tháng 7 và giữa tháng 8 dương lịch, là mùa thu hoạch trái cây mùa hè. Tháng thứ 6 là tháng ”Elul”, trùng với giữa tháng 8 và giữa tháng 9 dương lịch, là mùa hái trái o liu. Tháng thứ 7 là tháng ”Tishri”, trùng với giữa tháng 9 và giữa tháng 10 dương lịch, là thời gian cầy bừa vỡ ruộng, chuẩn bị đất đai để gieo giống.
Ngày thứ nhất của tháng ”Tishri” là ngày lễ Đầu Năm ”Rosh ha shannah” của Do thái giáo. Trong sách Torah tức là trong Bộ Ngũ Kinh nó có tên gọi là ”Lễ Tung Hô”, hay ”Lễ Reo Hò”, như viết trong chương 29,1 sách Dân Số: ”Ngày mồng một tháng bẩy, các ngươi sẽ phải tập hợp để thờ phượng Giavê; các ngươi không được làm một việc nặng nhọc nào: đối với các ngươi đó sẽ là ngày reo hò”; hay như viết trong sách Levi: ”Hãy nói với con cái Israel và bảo chúng: Tháng thứ bẩy, ngày mồng một, đối với các ngươi sẽ là một ngày nghỉ, một ngày tưởng niệm giữa tiếng reo hò, và họp nhau để thờ phượng Ta” (Lv 23,24).
Như thế lễ Đầu Năm của Do thái giáo được cử hành trước khi bắt tay vào việc cầy cấy, để chuẩn bị cho việc trồng tiả của năm nông nghiệp.
Lễ ”Rosh ha shannah” của Do thái giáo bao gồm hai khía cạnh nòng cốt: thứ nhất là cử hành vương quyền của Thiên Chúa trên thụ tạo và cử hành giao ước ký kết với dân Ngài, với bài đọc trình thuật biến cố Igiaác, người con Thiên Chúa hứa ban cho tổ phụ Abraham, chào đời, như kể trong sách Sáng Thế chương 21. Thứ hai, là cử hành sự phán xử của Thiên Chúa trên mọi loài thụ tạo.
Vào ngày này, trong mọi hội đường do thái đều phải thổi kèn Shofar, để tụ tập tín hữu và nhân loại trước tòa án của Thiên Chúa, và mời gọi mọi người hoán cải trở về với Thiên Chúa. Tên gọi ”Rosh ha shannah” ngày đầu năm đã chỉ được dùng trong sách Talmud. Nhưng có những dấu chứng cho thấy nó đã được dùng trong thời Kinh Thánh xa xưa, ngày đầu tiên của tháng Tishri được gọi là ”Rosh ha shannah”.
Tháng Elul, tháng cuối cùng trước lễ ” Rosh ha shannah”, là tháng ăn năn sám hối và trở về với Thiên Chúa. Truyền thống kể rằng sau khi dân Do thái phạm tội chối bỏ Giavê và làm con bò vàng để tôn thờ, ông Môshê đã ra lệnhthổi kèn shofar làm bằng sừng chiên đực vào ngày thứ nhất của tháng Elul, để loan báo cho dân Do thái biết ông lên núi sinai 40 ngày, để dân Do thái thái không tái phạm cùng các lỗi lầm như các lỗi lầm tôn thờ con bò vàng nữa. Ngày thứ 40 là ngày mùng 10 tháng Tishri, là ”Yom Kippur”, tức lễ Xá Tội hay lễ Đại Xá, ngày ông Môshê đem sứ điệp tha tội của Giavê Thiên Chúa đến cho dân Do thái: ”Ta tha thứ như lời ngươi xin” (Ds 14,20).
Như vậy, trước khi mừng lễ đầu năm ”Rosh ha shannah”, dân Do thái sống thời gian ăn năn sám hối. Trong suốt tháng Elul, tín hữu thức dậy sớm, tín hữu do thái Séfarades, tức là những người theo lễ nghi Do thái Đông Phương, đọc các lời kinh gọi là ”Slikhot”, kinh xin lỗi Chúa. Trong khi các tín hữu Ashkénases, tức là những người do thái gốc Trung Âu và Đông Âu, chỉ bắt đầu đọc các kinh xin lỗi Chúa ngày đầu tiên của tuần trước lễ Đầu Năm. Lời kinh ”Slikhot” như thế này:
”Như một người cha thương xót con cái mình, Chúa cũng sẽ xót thương chúng con như vậy... Xin Chúa tha thứ các tội lỗi của dân theo tình thương lớn lao của Ngài.
... Xin Chúa lắng nghe tiếng chúng con, xin hãy nhân từ thương xót chúng con. Xin chúa nhận lời cầu của chúng con. Xin làm cho chúng con trở về với Chúa và chúng con sẽ trở về. Xin canh tân ngày đời của chúng con như xưa kia. Xin đừng bỏ rơi chúng con, xin đừng lìa xa chúng con, xin đừng khiến cho chúng con phải xa Dung Nhan Chúa.
Lậy Chúa là Thiên Chúa, Thiên Chúa của cha ông chúng con, xin cho lời cầu của chúng con bay lên trước nhan Chúa, xin đừng xa lánh lời khẩn nài của chúng con, vì chúng con không mặt dầy mặt dạn và cứng đầu cứng cổ để nói trước Chúa là Thiên Chúa, Thiên Chúa của cha ông chúng con, rằng chúng con công chính và chúng con đã không phạm tội. Vì chúng con và cha ông chúng con đã phạm tội... ”. Dân do thái cầu nguyện như thế, vì họ tin tưởng nơi giáo huấn của Sách Xuất Hành chương 34 câu 6: ”Giavê, Giavê, Thiên Chúa nhân hậu và từ bi, hay nén giận, giầu nhân nghĩa và thành tín... ” (Xh 34,6)
Ngoài các lời cầu xin ơn tha thứ, vào ngày thứ nhất, khi đọc kinh xin lỗi ”slikhot”, nhiều tín hữu ăn chay, cũng như họ ăn chay trước ngày ”Đầu Năm Rosh ha Shannah”. Như thế, ngày Đầu Năm ”Rosh ha Shannah” của Do thái giáo là ngày lễ khắc khổ, có bối cảnh sám hối, dẫn đưa vào lễ ”Yom Kippur” là ngày lễ Đại Xá. Do đó, lễ đầu năm cũng là ngày cuốn sách phán xử được Giavê Thiên Chúa mở ra, để xem xét tội của tín hữu.
Trong 10 ngày, từ ngày lễ Đầu Năm cho tới ngày lễ ”Yom Kippur”, là thời gian sám hối và khẩn cầu ơn tha tội, sáng tối tín hữu thưa lên với Chúa 36 lời khẩn cầu luôn luôn mở đầu bằng câu: ”Lậy Cha chúng con và là vua chúng con” , tiếp theo đó là:
- chúng con đã phạm tội trước mặt Chúa;
- chỉ có Chúa là vua của chúng con, vì danh Chúa xin đổ tràn ân huệ trên chúng con;
- ước chi năm mới này đem lại cho chúng con sức khoẻ và hạnh phúc;
- xin đẩy xa khỏi chúng con mọi khổ đau;
- xin gìn giữ chúng con khỏi bách hại và thù hận;
- xin che chở dân Chúa khỏi bệnh tật, chiến tranh, đói kém và tàn phá;
- xin tránh cho con cái Chúa khỏi mọi tai ương;
- xin cho các anh chị em đau yếu mau lành mạnh;
- xin cho chúng con thờ phượng Chúa trở lại với lòng hối lỗi chân thành;
- xin tha thứ mọi tội lỗi cho chúng con;,
- xin khoan hồng với lỗi lầm của chúng con và đừng nhớ đến chúng;
- xin lòng lành Chúa tha mọi gian ác của chúng con;
- xin nhớ rằng chúng con là tro bụi;
- xin nhớ tới dân Nngài và cho dân được hạnh phúc;
- xin ghi tên chúng con vào cuộc đời vui sướng;
- xin ghi tên chúng con vào sổ thưởng công;
- xin ghi tên chúng con vào số được giải thoát;
- xin ghi tên chúng con vào số được thứ tha;
- xin hãy mau gửi ơn cứu độ tới;
- xin nâng sức mạnh của dân Israel lên;
- xin cho vinh quang của Đấng Cứu Thế được rực sáng;
- xin nhận các lời cầu chúc của chúng con và che chở bảo bọc chúng con;
- xin thương nhận các lời cầu của chúng con;
- xin khấng nhận và đừng từ chối lời cầu của chúng con;
- xin khoan dung với chúng con nhờ công nghiệp của những người đã chết để Danh vinh hiển Chúa được thánh hóa;
- xin khoan dung vì những người đã chết khi loan báo sự Duy Nhất của Chúa;
- xin khoan dung vì công nghiệp những người đã chấp nhận bị tra tấn để cho danh Chúa được cả sáng;
- xin Chúa nhớ tới tất cả những khổ hình các tôi tớ Chúa đã chịu;
- xin thương xót chúng con vì chính Chúa, nếu không phải vì chúng con;
- vì chính Chúa xin giải thoát chúng con;
- xin cho chúng con vui mừng vì lòng từ bi vô biên của Chúa;
- xin thương xót chúng con vì danh Chúa quyền năng và đáng sợ gắn liền vớidân Chúa;
- xin nhận lời chúng con;
- xin thương xót, từ bi và cứu vớt chúng con vì chúng con không có việclành nào;
- xin thương xót từ bi và cứu vớt chúng con!
Tín hữu Do thái cũng đọc kinh ”Shemone esré” là 18 lời Chúc lành, đặc biệt cho ngày này. Tất cả các lời kinh của ngày này nhằm ca tụng vương quyền của Giavê Thiên Chúa là Vua, là Đấng Cứu Độ, là Đấng Thánh, là Cha. Tín hữu xin Chúa nhớ lại ơn lành rộng ban cho các tổ phụ và lòng đạo đức của các vị. Dân Do thái chúc tụng Chúa là sức mạnh, là thuẫn đỡ, Đấng đã ban cho con người trí thông minh phân định. Họ xin Chúa là Đấng từ bi lân tuất khiến cho họ trở về với Ngài và ban cho họ lòng sám hối chân thành. Họ xin Chúa nhìn các nỗi khổ đau của họ và mau mau đến giải cứu, chữa lành và ban cho họ tràn đầy ơn lành. Họ xin Chúa thương xót mọi thành phần trong dân, và cho chồi lộc nhà Đavít lớn lên.
Linh Tiến Khải
| All the contents on this site are copyrighted ©. |