Patriarcha Bartłomiej I w Watykanie

Konieczność wznowienia katolicko-prawosławnego dialogu teologicznego podkreślili Jan Paweł II i Bartłomiej I, spotykając się przed południem w Sali Klementyńskiej na Watykanie. Papież nawiązał do historycznego uścisku, jaki przed czterdziestu laty wymienili po bratersku w Jerozolimie Paweł VI i Atenagoras I.

„Jakżeż opatrznościowym dla życia Kościoła było to spotkanie – odważne i radosne zarazem!”. Ojciec święty przypomniał dalsze spotkania obu tych hierarchów w Stambule i w Rzymie oraz swoje kolejne spotkania z następnymi patriarchami Konstantynopola. Wytyczyły one drogę dialogu.

„Na przebiegu tej drogi zaważyły z pewnością wspomnienia bolesnych wydarzeń minionej historii - mówił papież. Zwłaszcza przy tej okazji nie możemy zapomnieć, co stało się w kwietniu roku 1204. Wojska, które wyruszyły, by odzyskać dla chrześcijan Ziemię Świętą, skierowały się na Konstantynopol, by go zdobyć i złupić, przelewając krew braci w wierze. Także i my po ośmiu wiekach musimy podzielać oburzenie i ból, jakie na wieść o tych faktach wyraził natychmiast papież Innocenty III. Po tak długim czasie możemy analizować ówczesne wydarzenia z większym obiektywizmem, świadomi jednak, jak trudno jest zbadać pełną prawdę historyczną”.

Jan Paweł II podkreślił wagę dialogu teologicznego, prowadzonego przez komisję mieszaną. Wyraził pragnienie, by został on jak najprędzej wznowiony. „Jestem bowiem przekonany - powiedział - że jest to sprawa pilna. Wolą moją i moich współpracowników jest wykorzystanie wszelkich środków, by wzmóc ducha wzajemnego otwarcia i zrozumienia – w wierności Ewangelii i wspólnej Tradycji apostolskiej”.

Za pójściem tą drogą opowiedział się również patriarcha Bartłomiej: „Dialog ma fluktuacje z powodu trudności, jakie nagromadziły się w historii długiego podziału. Mamy jednak nadzieję na jego szczęśliwe i miłe Bogu spełnienie. Dla jego osiągnięcia współpracujemy z wami, patrząc na Jezusa, który nam przewodzi w wierze i ją wydoskonala. Bez Niego nic nie możemy uczynić. Niemożliwe, by słowo Pańskie padało w próżnię i nie dawało się urzeczywistnić czy pozostawiało nas obojętnymi. Dlatego szczerze i z trudem szukamy sposobów kontynuowania dialogów, które są na razie jedyną drogą komunii naszych Kościołów – zważywszy, że podstawowe rozbieżności nie pozwalają jeszcze na komunikowanie w Ciele, Krwi i Duchu naszego Pana Jezusa Chrystusa”.

Patriarsze ekumenicznemu towarzyszyła delegacja, w skład której wchodziło czterech metropolitów – w tym także zwierzchnicy prawosławnych Greków we Włoszech i w Stanach Zjednoczonych. Była też obecna grupa wiernych tego Kościoła z USA i studenci instytutu teologii prawosławnej w Chambesy w Szwajcarii.

Do patriarszej wizyty papież nawiązał w rozważaniu przed świąteczną modlitwą maryjną „Anioł Pański”, której przewodniczył w południe na placu świętego Piotra: „W tym roku cieszymy się, że na dzisiejszej uroczystości obecny jest jego świątobliwość Bartłomiej I, patriarcha ekumeniczny Konstantynopola. Dopiero co miałem okazję przyjąć go i pozdrowić. Zaprosiłem patriarchę Bartłomieja I do udziału w mszy świętej, której będę przewodniczył dziś po południu, o godzinie 18:00, na placu świętego Piotra. Razem wygłosimy homilię i złożymy wspólne wyznanie wiary. Również w czasie dzisiejszej liturgii będzie mi dane nałożyć paliusze arcybiskupom metropolitom mianowanym w ciągu ostatniego roku”.

Wśród 44 hierarchów, którzy otrzymają z rąk papieża paliusze jest dwóch Polaków: abp Władysław Zółek z Łodzi i abp Marian Gołębiewski z Wrocławia.