Papieskie przesłanie na stulecie rzymskiej synagogi

W związku z obchodami stulecia Tempio Maggiore, czyli rzymskiej synagogi, Jan Paweł II wystosował specjalne przesłanie na ręce jej głównego rabina, Riccardo Di Segni. Przypomina w nim starożytne korzenie żydowskiej wspólnoty Wiecznego Miasta, mającej poważne znaczenie dla rozwoju judaizmu w Europie. Ojciec święty nawiązuje też do swej wizyty w rzymskiej synagodze sprzed 18 lat. Wydarzenie to – pisze papież – stanowiło symbol nowości, które zaszły w ostatnich dziesięcioleciach w relacjach katolicko-żydowskich, poprzednio tak niekiedy trudnych i bolesnych.

Jan Paweł II przypomina także historiozbawcze podstawy wybrania narodu izraelskiego, związane z powołaniem Abrahama. To duchowe dziedzictwo łączy Synagogę z Kościołem, który właśnie stamtąd wziął księgi święte, zaczerpnął znaczną część swojej liturgii oraz symboliki. Intuicje dotyczące wspólnego oddawania czci Bogu przez chrześcijan i żydów pojawiły się już w średniowieczu i to w środowisku myślicieli żydowskich. Papież wymienił tu nazwiska słynnych filozofów Jehudy Halewiego i Mojżesza Majmonidesa. Ten ostatni w dobrych relacjach obu wspólnot religijnych upatrywał niezbędnego warunku, by kiedyś cały świat jednomyślnie oddał cześć prawdziwemu Bogu.

W przesłaniu do głównego rabina Rzymu ojciec święty przypomina postępy w dialogu katolicko-żydowskim, jakie dokonały się w ostatnich czasach. Papieska wizyta w rzymskiej synagodze 13 kwietnia 1986 roku była kolejnym krokiem po słynnej deklaracji Soboru Watykańskiego II Nostra aetate uznawanej za otwarcie na wyznawców judaizmu. Kościół też jednoznacznie i z całą mocą odrzucił i potępił wszelkie formy antysemityzmu. Tym niemniej – czytamy w dokumencie – owo potępienie nie wystarcza. Potrzeba rozwijać przyjaźń, wzajemny szacunek i braterskie relacje. Znakiem takiego podejścia było na przykład ratowanie przez chrześcijan żydów prześladowanych podczas drugiej wojny światowej, często z narażeniem własnego życia. Dotyczy to także dziejów rzymskiej wspólnoty żydowskiej, której obok licznych osób prywatnych pomagała także Stolica Apostolska.

Kolejny krok na drodze dialogu oznaczony jest datą Wielkiego Jubileuszu. Wtedy to Kościół wyraził skruchę prosząc zarazem o przebaczenie krzywd wyrządzonych na przestrzeni dziejów przez jego synów i córki, a związanych w jakiś sposób z antyjudaizmem i antysemityzmem. Ważnym momentem Wielkiego Jubileuszu była wizyta następcy Piotra w Ziemi Świętej, w tym hołd ofiarom Shoah złożony w Yad Vashem. „Niestety, myśl zwrócona ku Ziemi Świętej – pisze papież – budzi w sercach niepokój i ból z powodu przemocy, która nadal naznacza ten obszar. Zbyt wiele niewinnej krwi przelanej przez Izraelczyków i Palestyńczyków zaciemnia jutrzenkę pokoju i sprawiedliwości”. Jan Paweł II modli się, aby wrogość nie niszczyła więcej tych, którzy odwołują się do wspólnego ojca Abrahama i aby uświadomili sobie oni łączące ich więzi i ciążącą na nich odpowiedzialność.

Papież wzywa obie wspólnoty religijne do połączenia wysiłków na rzecz przezwyciężenia istniejących konfliktów. „Nie tylko w Jerozolimie i w Ziemi Świętej, ale także tu w Rzymie możemy wiele zrobić razem – czytamy w przesłaniu na stulecie rzymskiej synagogi. Wokół nas mamy zepchniętych na margines, imigrantów i przybyszów, słabych i potrzebujących. Podzielając wyznawane wartości dotyczące obrony życia i godności każdej osoby ludzkiej, będziemy mogli zwiększać w sposób konkretny naszą braterską współpracę”.

tc