Prawosławna Wigilia

Dzisiaj do wigilijnego stołu zasiadają chrześcijanie, którzy żyją według kalendarza juliańskiego. Na Ukrainie są to wierni Kościołów Prawosławnego i Grecko-Katolickiego – około 80 procent wierzących. Wiele ukraińskich rodzin jest mieszanych, przez co mają możliwość obchodzenia Świąt podwójnie. Ukraińcy nazywają wigilię Świętym Wieczorem.

Według tradycji wschodniej w tym dniu wszyscy członkowie rodziny powinni być w domu, nie dopuszcza się do jakichkolwiek kłótni. Świętowaniu powinna towarzyszyć atmosfera dostatku, szczęścia i pokoju. Gospodyni z samego rana gotuje dwanaście postnych potraw. Znakiem Świąt Bożego Narodzenia na wigilijnym ukraińskim stole jest kutia – potrawa, która przyjęła się również w rodzinach katolickich. Składa się z gotowanej wody, kaszy przenicznej, orzechów. Dodaje się również mak, miód lub cukier. Na Święty Wieczór kutią karmi się także domowe zwierzęta. Do wigilijnego stołu zapraszają nawet zmarłych z rodziny, zostawiając dla nich na talerzach jedzenie.

Na Święty Wieczór wychodzą na ulice kolędnicy, śpiewając radosne pieśni o narodzeniu Zbawiciela. Kolędnicy – często w różnym wieku – przebierają się za aniołów, pasterzy, mędrców, zwierzęta. Następnie biorą wielką gwiazdę osadzona na kiju, a do rąk dzwonki, żeby widziano i słyszano ich z daleka. Wchodzą do każdego domu, aby ogłosić domownikom, że Mesjasz przyszedł na świat.

Od jutra natomiast i przez kilka następnych dni chrześcijanie na Ukrainie będą się witać słowami: „Chrystos narodywsia!” – Chrystus sie na narodził! Odpowiedź brzmi: „Sławimo Jogo!” – Chwalmy Go!

I.Kudriawcewa, Kijów

Również grekokatolicy i prawosławni na Podkarpaciu rozpoczynają obchody Świąt Bożego Narodzenia. Zgodnie z kalendarzem juliańskim, który obowiązuje w Kościołach obrządków wschodnich, święta będą obchodzone do piątku. Dziś do Wigilii zasiadają też Łemkowie żyjący na Sądecczyźnie.

Wieczerza wigilijna składa sie z 12 dań. Tradycyjnie na centralnym miejscu świątecznego stołu stanie kutia zrobiona m.in. z pszenicy, miodu, maku, orzechów i bakalii. Uczestnicy wieczerzy wigilijnej przełamią się prosforą, czyli chlebem poświęconym wcześniej w cerkwi.
W archidiecezji przemysko-warszawskiej główne uroczystości greckokatolickich Świąt Bożego Narodzenia odbędą się jutro w soborze św. Jana Chrzciciela w Przemyślu. Będzie im przewodniczył abp Jan Martyniak. Z kolei główne uroczystości bożonarodzeniowe Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego odbędą się jutro w cerkwi katedralnej pw. Trójcy Świętej w Sanoku. Będzie im przewodniczył abp Adam Dubec, ordynariusz diecezji przemysko-nowosądeckiej.
Na Sądecczyźnie najwięcej Łemków żyje w okolicach Zdyni, Koniecznej, Wysowej i Krynicy Zdroju. Obecnie Łemkowie stanowią już niewielką wspólnotę narodowościową. A od wieków zamieszkiwali na południowo-wschodnich krańcach Polski, częściowo też na przygranicznych terenach Ukrainy.

K.Drwal, Tarnów