10 lat umowy podstawowej Stolica Apostolska - Izrael

Dziś mija 10 lat od podpisania układu podstawowego między Stolicą Apostolską a państwem Izrael. Układ ten miał historyczne znaczenie dla polepszenia relacji katolicko-żydowskich, jak przypomniał arcybiskup Andrea Cordero Lanza di Montezémolo. Ten watykański dyplomata został w kilka miesięcy po zawarciu układu pierwszym nuncjuszem apostolskim w Izraelu. Regulacja stosunków państwo-Kościół otworzyła bowiem drogę do nawiązania stosunków dyplomatycznych.

Przypomnijmy jednak, że w podpisanym 30 grudnia 1993 roku dokumencie sformułowano tylko ogólne zasady. Ich wprowadzanie w życie odesłano do stopniowo zawieranych porozumień szczegółowych. Dotychczas zawarto jedynie porozumienie o uznaniu osobowości prawnej Kościoła katolickiego i jego instytucji. Było to 6 lat temu. W roku 1999 podjęto rokowania między innymi w sprawach własnościowych i podatkowych. Jednak przed 4 miesiącami strona izraelska zawiesiła na nieokreślony czas prace dwustronnej komisji.

Jeżeli Izrael powróci jak najprędzej do stołu rokowań, będzie można je sfinalizować przed upływającą w czerwcu przyszłego roku 10 rocznicą nawiązania stosunków dyplomatycznych. Taką nadzieję wyraził w wywiadzie dla agencji ADN-Kronos współtwórca układu podstawowego, ojciec David Jaeger. Ten 48-letni franciszkanin to Żyd urodzony w Izraelu, ochrzczony w dorosłym wieku. Jest on pierwszym rodowitym Żydem izraelskim, który od czasów powstania państwa Izrael otrzymał tam święcenia kapłańskie.

Opóźnienia we wprowadzeniu w życie układu podstawowego znacznie utrudniają działalność Kościoła w Izraelu. Szczególnym tego przykładem jest brak porozumienia w sprawach podatkowych. W roku 1947 rezolucja ONZ wymagała od mającego powstać państwa żydowskiego przewidzianych już przez wcześniejsze ustawodawstwo ulg podatkowych dla instytucji kościelnych. Niestety państwo Izrael nigdy tych ulg nie wprowadziło – a Kościół bez nich nie jest w stanie utrzymać swych instytucji i podatków nie płaci. Tę zasadniczą dla samego istnienia Kościoła kwestię ojciec Jaeger wyjaśnił w wywiadzie dla naszej rozgłośni:

„Najbardziej jaskrawym przykładem jest katolicki szpital świętego Józefa w Jerozolimie. Zażądano od niego zapłacenia podatków, które wcale się nie należą. Wytoczono mu proces, grożąc konfiskatą dóbr. Ogólniejszym problemem jest bardzo wysoki podatek własnościowy, którego żadna instytucja katolicka nie jest w stanie zapłacić. Ulga podatkowa, zapewniona rezolucją ONZ i wcześniejszym ustawodawstwem, nie została prawnie uznana w państwie Izrael. Oznacza to praktycznie, że wszystkie klasztory i inne instytucje winne są państwu sumy wysokości conajmniej kilkudziesięciu milionów euro”.